بر نمى‌گردد، اما كسى كه هنوز اجلش فرا نرسيده است با اينكه روحش در خواب گرفته مى‌شود دوباره رها مى‌شود.» همان‌گونه كه ملاحظه مى‌كنيد:
اولا قرآن مجيد از مرگ به (توفّى) تعبير كرده است. توفّى يعنى دريافت كردن، پس گرفتن. «توفّى» از كلمه «وَفَىَ» مى‌آيد. كسى كه طلبكار است وقتى طلبش را پس گرفت، مى‌گويند توفى كرده است. «توفّى» يعنى: استيفا كردن؛ يعنى جانى را كه خدا به بنده داده است از او پس مى‌گيرد و اين گرفتن جان دو مرحله دارد: 1. مرحله ضعيف «در هنگام خوابيدن» 2. مرحله قوى «در هنگام مرگ».
هنگام خواب توفّى ضعيفى حاصل مى‌شود. آنگاه شخصى كه زمان مرگش فرا رسيده است روح او را نگه مى‌دارند و كسى را كه هنوز هنگام مرگش فرا نرسيده است رها مى‌كنند. «ارسال» به معناى فرستادن است، روحى كه گرفته شده است دوباره رها مى‌شود تا به بدن برگردد. پس روح آدمى، هم در حال مرگ و هم در حال خواب «توفى» مى‌شود. فرق ميان دو مرحله اين است: كسى كه مرگ برايش مقدر شده است، روح او را بعد از خوابيدن نگه مى‌دارند و اجازه بيدار شدن به او نمى‌دهند و به ديگر سخن توفّى او كامل مى‌شود. براى اين مورد نمونه‌هاى فراوانى را مى‌توان يافت. بسيار اتفاق افتاده است كه افرادى در حال خواب از دنيا رفته‌اند. يكى از نمونه‌هاى مشهورى را كه بزرگان نقل مى‌كنند، رحلت مرحوم حاج شيخ محمد حسين كمپانى «رضوان‌الله عليه» در حال خواب است. توفى در حال خواب يعنى اينكه مرتبه ضعيفى از قطع رابطه روح و بدن در حال خواب اتفاق مى‌افتد. با اينكه ارگانهاى بدن مشغول فعاليت هستند و ساير اعضا به حالت فعال يا نيمه فعالند، ولى روح از بدن گرفته مى‌شود.
در هر صورت بسيار جاى تأمل است! روحى كه در هنگام خواب از بدن جدا مى‌شود، چگونه روحى است و آثار آن روح چيست و زمانى كه روح گرفته مى‌شود چه علائمى دارد، زيرا در هنگام خواب هم تغيير چندانى در فرد ايجاد نمى‌شود