در مقابل شبهه منكرين معاد كه مىگفتند: وقتى در زمين گم شديم، چگونه زنده مىشويم، خداى متعال مىفرمايد كه شما گم نمىشويد. «... قل «يتوفيكم» ملك الموت ...». «شما» محفوظ هستيد. «بدن» شماست كه گم مىشود. فرشته مرگ، روح شما را مىگيرد و تا روز قيامت محفوظ خواهيد ماند. از اين آيات، به خوبى روشن مىشود كه شرافت انسان به روح خدايى اوست. روح است كه موجب مىشود انسان مسجود ملائكه قرار گيرد.
شرافت و جايگاه انسان در جهان هستى
بعد از اشاره به غايت انسان «معاد»، بد نيست به مسئله شرافت و جايگاه انسان در جهان هستى نيز نظرى بيفكنيم. بسيارى از فرهنگها در جوامع مختلف، انسان را اشرف مخلوقات مىدانند، ولى اين مطلب را به صورتهاى مختلف بيان مىكنند. سؤال اين است كه آيا در فرهنگ اسلامى هم شواهدى وجود دارد كه انسان برتر از ساير مخلوقات است؟
آرى، در قرآن مجيد آياتى داريم كه بر شرافت انسان در هستى دلالت مىكنند. محور آن آيات، دو واژه كليدى «خلافت» و «كرامت» است.
خـلافت
جريان خلافت، مربوط به داستان آفرينش حضرت آدم(عليه السلام) است كه در آيه سىام سوره بقره آمده است «وَ إِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَـيِكَةِ إِنّىِ جَاعِلٌ فىِ الأَرْضِ خَلِيفَةً...» بيان آيه: وقتى كه خدا مىخواست حضرت آدم(عليه السلام) را خلق كند، به فرشتگان فرمود كه من در روى زمين خليفهاى را قرار خواهم داد. از شيوه بيان پيداست وقتى كه مىگويد «خليفه قرار مىدهم» معنايش اين است كه براى خودم جانشين قرار مىدهم. وقتى كه مثلا رئيسى مىگويد من جانشين انتخاب مىكنم، مقصودش اين است كه براى