صفحه ٢٠١

كمالات خود عالم باشد، از دارابودن كمال، راضى و خشنود است و اصلا خوشحالى همين است!
   خدا از خودش بيش از هر چيز ديگر «لذت» مى‌برد و به تعبير فلاسفه «بهجت» خدا از خود بيش از هر كس ديگر است. به هر حال، ملاك رضايت، آگاهى از كمال است. چون كمال خدا از همه چيز بيشتر است رضايت او از خود از همه بيشتر است. به عبارت ديگر، چون ملاك محبت، كمال و جمال است (برگشت جمال هم به كمال است) موجود، هر چه كامل‌تر باشد دوست‌داشتنى‌تر است و چون هيچ موجودى از خدا كامل‌تر نيست، پس خدا از هر چيز ديگر دوست‌داشتنى‌تر است، منتها افراد، بايد كمال او را درك كنند تا او را دوست بدارند. اگر كسانى خدا را دوست نمى‌دارند، به اين دليل است كه خدا را نشناخته‌اند. هر اندازه كه بيشتر او را بشناسند، او را بيشتر دوست خواهند داشت، پس خودش كه بيش از هر كس خود را مى‌شناسد، بيش از هر كس خود را دوست مى‌دارد. بالاترين محبتهايى كه قابل فرض است، محبتى است كه خداوند نسبت به خودش دارد. پس خوددوستى و خودپسندى مانند تكبر براى خدا عيب نيست « هُوَ اللَّهُ الَّذِي لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ الْمُهَيْمِنُ الْعَزِيزُ الْجَبَّارُ الْمُتَكَبِّرُ (28)» تكبر به معناى نشان دادن بزرگى است، خداى متعال بزرگى خود را در معرض ديد ديگران قرار مى‌دهد.
   حاصل اين است كه: مفاهيمى از قبيل «محبت، ابتهاج و رضايت» بعد از تجريد و ترقيق و حذف نواقص امكانى به مفاهيم شفاف و مجردى تبديل مى‌شوند كه بر ذات مقدس خدا نيز قابل اطلاقند.
 
 محبت خدا نسبت به آثار خود
درست است كه محبت و رضايت خدا اصالتاً به خود و صفات خود تعلق مى‌گيرد،