صفحه ٦٠٤

و نیز پیدایش چشمه ها و آب ها که در همه جا در اختیار انسان باشد و همچنین بارش باران هاى حیات بخش که تمام نقاط مرتفع و بلندى ها را سیراب و قابل استفاده کند؛ که در بخش آینده این خطبه به آن اشاره مى شود.
همچنین پیدایش کوهها که نقش بسیار مؤثّرى در حیات انسان ها دارد وبه یقین مى توان گفت: «بدون آن ها حیات انسانى بر صفحه زمین در مخاطره قرار خواهد گرفت»؛ زیرا:
از یک سو، عامل موثّرى براى پیشگیرى از لرزش زمین براثر فشار درونى است.
دوم این که عامل مؤثّرى است براى پیشگیرى از ناآرامى زمین براثر فشار برونى که برخاسته از جاذبه خورشید و ماه و جزر و مدّ حاصل از آن است.
سوم این که پناهگاهى است در مقابل طوفان هایى که همه چیز انسان را دست خوش تزلزل مى سازد.
چهارم: وسیله اى است براى متوقّف ساختن ابرها و نزول باران ها.
پنجم: عاملى است براى ذخیره کردن آب ها به صورت برف هاى متراکم در سطح برونى، به گونه اى که در طول سال به تدریج آب شود و مورد بهره بردارى قرار گیرد.
ششم این که محلى است براى ذخیره آب هاى درونى که در حفره هاى عظیم داخل آن ها نهفته مى شود و به صورت چشمه بر دشت ها جارى مى گردد.
هفتم این که مانع برخورد شدید هوا با قشر جامد زمین است؛ زیرا کوهها پنجه در هوا افکنده و جوّ را همراه خود به گردش درمى آورند که اگر صفحه زمین صاف یا صیقلى بود، لغزش هوا بر سطح آن مشکلات زیادى به بار مى آورد.
هشتم: کوهها و چین خوردگى هاى زمین، سطح قابل استفاده زمین را عملا بیشتر مى کند و در بعضى از نقاط به چندین برابر مى رساند و با توجه به اختلاف