معارف بوک

تجربه و تکرار عمل براى پى بردن به نتیجه کارها، مربوط به کسى است که از نتایج بى خبر است و کمک گرفتن از افکار دیگران، مخصوص کسانى است که نارسایى و ناتوانى دارند؛ ولى آن ذات پاکى که از همه این امور مبرّاست، چه نیازى به این ها دارد؟
همچنین این تعبیرات مى تواند ما بندگان ناآگاه را براى پیدا کردن منابع شناخت و معرفت کمک کند و بدانیم که از این منابع چهارگانه، مى توانیم براى حلّ مشکلات کمک بگیریم، چرا که در زندگى، به همه آن ها سخت نیازمندیم.
سپس امام (علیه السلام) به نکته دیگرى در همین مورد اشاره کرده، حاکمیّت قوانین آفرینش را بر همه موجودات، قطعى مى شمرد و همه را سر به فرمانش معرّفى مى کند؛ مى فرماید: «بدین سان، آفرینش موجودات به فرمان او کامل شد، همه سر به فرمانش نهادند، و دعوتش را اجابت کردند، بى آن که در برابرش سستى کنند یا در اطاعت امرش درنگ نمایند»؛ (فَتَمَّ خَلْقُهُ بِأَمْرِهِ، وَ أَذْعَنَ لِطَاعَتِهِ، وَ أَجَابَ إِلى دَعْوَتِهِ، لَم یَعْتَرِضْ دُونَهُ رَیْثُ(1) الْمُبْطِىءِ، وَ لا أَنَاةُ(2) الْمُتَلَکِّىءِ(3)).
این موضوع، هم اشاره اى است به قدرت پروردگار و هم نظام متین و دقیق آفرینش، که همه موجودات از قوانین معیّنى پیروى مى کنند و سر به فرمان آن هستند. نه بر این قوانین پیشى مى گیرند و نه از آن عقب مى افتند. قرآن مجید دراین باره مى گوید: (ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَآءِ وَ هِىَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَ لِلْأَرْضِ ائِتَیَا طَوْعآ أَوْ کَرْهآ قَالَتَا أَتَیْنَا طَائِعِینَ)؛ «سپس به آفرینش آسمان پرداخت در حالى که به صورت دود بود. به آن و به زمین دستور داد: به وجود آیید (و شکل گیرید) خواه از روى اطاعت و خواه اکراه، آن ها گفتند: ما از روى طاعت آمدیم».(4)