معارف بوک

به تعبیر دیگر: آیات الهى و روایات معصومین (علیهم السلام) را به صورت مومى درمى آورد که به هر شکلى بخواهد، نشان مى دهد و از آن ها براى توجیه گمراهى ها و بدعت ها استفاده مى کند.
تفسیر به رأى را در یک جمله کوتاه مى توان این چنین تعریف کرد: کلمات و جمله ها را از معناى واقعى تهى کردن و به شکل دلخواه درآوردن.
پرواضح است که آیات و روایات در سایه شوم «تفسیر به رأى»، نه تنها هدایتگرى خود را از دست مى دهند بلکه وسیله اى براى توجیه گمراهى ها خواهند شد؛ به همین دلیل، در روایات اسلامى به شدت از «تفسیر به رأى» منع شده است که نمونه اى از آن را در بحث هاى گذشته دیدیم و نیز دیدیم که امیرمؤمنان على (علیه السلام) یکى از ویژگى هاى عالم نمایان گمراه را همین مسئله «تفسیر به رأى» شمرده است؛ تعبیرى که در حدیث معروف «مَنْ فَسَّرَ بِرَأْیِهِ آیَةً مِنْ کِتَابِ اللّهِ فَقَدْ کَفَرَ»(1) آمده است، نشان مى دهد که «تفسیر به رأى» زمینه اى است
براى گرایش به کفر؛ و نیز آنچه در حدیث دیگرى آمده که مى فرماید: «مَنْ فَسَّرَ الْقُرآنَ بِرَأْیِهِ، إِنْ أَصَابَ لَمْ یُؤْجَرْ، وَ إِنْ أَخْطَأَ خَرَّ أَبْعَدَ مِنَ السَّمَاءِ؛ کسى که قرآن را به رأى خود تفسیر کند، اگر به واقع هم برسد اجر و پاداشى ندارد و اگر خطا کند، بیش از فاصله آسمان تا زمین، سقوط مى کند».(2)
خطرات تفسیر به رأى بسیار زیاد است که فهرست وار عبارت است از:
1. ایجاد هرج و مرج در فهم آیات و روایات.
2. تبدیل وسایل هدایت و معیارهایى که براى اصلاح اشتباهات فکرى مردم به دست داده شده، به عاملى براى تشدید اشتباهات.
3. تولید اختلاف و نفاق و دامن زدن به تحزّب در مسائل عقیدتى و دینى.