معارف بوک

و جمله «کُلُّ نَفْسٍ مَعَهَا سَائِقٌ وَ شَهِیدٌ»، برگرفته از آیه شریفه 21 سوره «ق» است که مى فرماید: (وَ جَاءَتْ کُلُّ نَفْسٍ مَعَهَا سَائِقٌ وَشَهِیدٌ).
در این مورد که «سائق» و «شهید» اشاره به چیست؟ تفسیرهاى گوناگونى در کلمات مفسّران قرآن و شارحان نهج البلاغه دیده مى شود. بعضى «سائق» را فرشته نویسنده حسنات و «شهید» را فرشته نویسنده سیّئات مى دانند و نیز بعضى گفته اند: «سائق» فرشته الهى است و «شهید» اعضاى تن انسان یا نامه اعمال اوست که به گردنش آویخته مى شود.
این احتمال نیز داده شده که «سائق» و «شهید» یک فرشته است که دو کار مى کند؛ هم انسان را به صحنه محشر مى راند و هم گواه اعمال اوست. و نیز گفته اند که «سائق» فرمان الهى است که انسان را به سوى محشر، براى حساب و جزا مى راند و «شاهد» پیامبران و علما، یا عقل انسان و اعضاى اوست. ولى غالب این تفسیرها بعید به نظر مى رسد و ظاهر این است که اشاره به دو فرشته الهى باشد که یکى مأمور سوق دادن انسان به عرصه محشر، و دیگرى گواهى دهنده بر اعمال اوست.