آنكه بى‌ارزشى اين عمل وى را روشنتر مجسم سازد چنين ادامه مى‌دهد كه:
«فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفْوان عَلَيْهِ تُرابٌ فَاَصابَهُ وابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلْداً لا يَقْدِرُونَ عَلى شَىْء مِما كَسَبُوا.»(1)
كار او مثل اين مى‌ماند كه تخمى را روى سنگ صافى بكارند سپس بارانى تند بر آن ببارد كه (پس از شستشو) صاف و پاك رهايش كند تا نتوانند هيچ حاصلى از كرده خويش به كف آرند.
به جاى آنكه در زمين قابل و مرغوب بذر بيفشاند، آن را روى سنگ سخت كشته است؛ از اين رو باران نيز در مقابل به جاى آنكه به جوانه زدن و رشد و بالندگى و سرسبزى آن كمك كند يك باره آن را مى‌شويد، بيرون مى‌ريزد و از بين مى‌برد كه ديگر آنجا نه تنها جاى پرورش و سبز شدنش؛ بلكه، حتى جاى ماندش هم نيست. پس از اين كار نه تنها هيچ چيز عايد انسان نمى‌شود؛ بلكه، اصل آن بذرى هم كه افشانده نيز از بين مى‌رود.
«وَاللّهُ لا يَهْدِى الْقَوْمَ الْكافِرينَ.»(2)
در مقابل اين افراد رياكار، خداوند درباره مؤمنين مَثَل ديگرى مى‌زند و مى‌فرمايد:
«وَ مَثَلُ الَّذينَ يُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمْ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللّهِ وَ تَثْبيتاً مِنْ اَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّة بِرَبْوَة اَصابَها وابِلٌ فَاتَتْ اُكُلَها ضِعْفَيْنِ فَاِنْ لَمْ يُصِبْها وابِلٌ فَطَلٌّ وَاللّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصيرٌ.»(3)
و حكايت آن كسان كه اموال خود را در جستجوى خشنودى خداوند و استوار كردن دلهاى خويش انفاق كنند مانند باغى است بر تپه‌اى بلند كه رگبارى تند بر آن ببارد پس ثمراتش را دو چندان آورد و يا نمبارى ملايم، و خداوند به آنچه انجام دهيد بيناست.
بنابراين، ملاك ارزش نيت است و بسته به اينكه نيت انسان خدايى باشد و يا شيطانى موجب مى‌شود يك كار رشد يا سقوط كند.
نيّت يك رابطه تكوينى است
تأثيرى كه «نيت» انسان روى كار، و كار از مسير نيت در تكامل نفس و رسيدن انسان به