معارف بوک

سعادت ابدى دارد  يك تأثير طبيعى و تكوينى است نه قراردادى، پس نيت بيانگر يك رابطه حقيقى است و نه يك رابطه قراردادى كه مثلا گفته شود: اگر چنين كردى چنان مى‌كنم و اگر نه نمى‌كنم. اين خود نيت است كه رابطه تكوينى با آن عمل دارد و به آن حيات مى‌دهد. عمل بدون نيت در حقيقت، يك كالبد مرده است كه ارتباطى با دل و روح فاعل پيدا نمى‌كند و نتيجه‌اى نمى‌بخشد. رابطه اعمالى كه در خارج انجام مى‌دهيم با كمال نفس به وسيله نيت و انگيزه‌اى برقرار مى‌شود كه از سوى نفس به آن كار تعلق خواهد گرفت. بنابراين، اگر در عملى، «نيت» نباشد يا نيت صحيحى نباشد آن عمل، موجب كمالى براى نفس نخواهد بود. از اين رو، خداوند مى‌فرمايد:
«وَما تُنْفِقُوا مِنْ خَيْر فَلاَِنْفُسِكُمْ وَ ما تُنْفِقُونَ اِلاَ ابْتِغاءَ وَجْهِ اللّهِ.»(1)
آنچه انفاق مى‌كنيد به نفع خود شماست، اما در صورتى كه جز به طلب وجه‌الله انفاق نكنيد.
و مى‌فرمايد:
«وَالَّذينَ يُنْفِقُونَ اَمْوالَهُمْ رِئاءَالنّاسِ وَ لا يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَ لا بِالْيَوْمِ الاْخِرِ وَ مَنْ يَكُنِ الشَّيْطانُ لَهُ قَريناً فَساءَ قَريناً.»(2)
و كسانى كه اموالشان براى رياكارى و خودنمايى انفاق كنند و ايمانى نه به خداوند و نه به روز قيامت نداشته باشند (شيطان با آنان قرين است) و كسى كه شيطان قرين او باشد بد قرينى دارد.
   اين آيه در حقيقت، به صورت يك قياس است؛ ولى، به جاى آنكه تطبيق كند و نتيجه را بفرمايد به ذكر كبراى كلى اكتفا نموده است كه
      «وَمَنْ يَكُنِ الشَيْطانُ لَهُ قَريناً فَساءَ قَريناً.»
   آرى كسانى كه به انگيزه ريا و خودنمايى كارى را انجام مى‌دهند نه براى خداوند، قرين شيطان و به اصطلاح روز در خط شيطان هستند و مى‌فرمايد:
«فَاتِ ذَالْقُرْبى حَقَّهُ وَالْمِسْكينَ وَابْنَ السَّبيلِ ذلِكَ خَيْرٌ لِلَّذينَ يُريدُونَ وَجْهَ اللّهِ