وعد و وعيد در آيات قرآن همين نكته‌اى است كه گفتيم و صدور آنها مبتنى بر اصول روانشناسانه قرآنى است كه در هر صفحه از آن به يك وعد يا وعيد و انذار يا تبشير صريحاً يا تلويحاً، برخورد مى‌كنيم. وجود آنها براى اين است كه انگيزه خير در ما برانگيخته شود، به آثار اعمال خير توجّه پيدا كنيم و شوق به انجام آنها در ما زنده شود.
بنابر اين، پس از پيدا كردن علم و اعتقاد، لازم است در آثار ايمان بينديشيم تا توجه به آثار و نتايج خوب آن در نقش يك انگيزه نيرومند ما را به تحصيل اختيارى ايمان وا دارد و نيز به آثار نامطلوب كفر بينديشيم تا ما را از آن باز دارد و از اينجاست كه قرآن نيز تأكيد فراوان دارد تا در اين باره هر چه بيشتر بينديشيم.
ب) دنيا
درباره دنيا، در قرآن كريم، بحثهاى فراوان و گوناگونى وجود دارد كه هر يك به بخش ويژه‌اى از بخشهاى مختلف معارف مربوط مى‌شود. ما در گذشته به بيان بخشهايى از آنها پرداخته‌ايم كه مقايسه دنيا با آخرت، بيان حقيقت دنيا كه مقدمه‌اى است براى آخرت و پلى است براى آن و اينكه نعمتهاى دنيا آزمايشى است براى انسان و بحثهايى از اين قبيل، از آن جمله بوده است. بحثهاى ديگرى نيز بر محور دنيا و آخرت وجود دارد كه بيشتر به سنّتهاى الهى مربوط مى‌شود. نظير بحث درباره اينكه چه رابطه‌اى ميان دنيا و آخرت برقرار است؟ آيا آن دو قابل جمع هستند و به عبارتى آيا ممكن است كه انسانى هم سعادت دنيا را داشته باشد و هم سعادت آخرت را؟ هم از نعمتهاى بى‌شمار دنيا بهره‌مند باشد و هم به سعادت آخرت نايل آيد؟ و متقابلا، آيا مى‌شود كه يك انسان هم در دنيا بدبخت و شقاوتمند باشد و هم در آخرت؟ و يا آنكه نعمتها و نقمتها و سعادتهاى دنيوى و اخروى قابل جمع نيستند يعنى اگر در دنيا متنعّم باشد در آخرت محروم است اگر در دنيا محروم باشد در آخرت در ناز و نعمت خواهد بود؟
رابطه دنيا و آخرت
پاسخ ما به پرسش فوق اين است كه نعمتهاى دنيا با نعمتهاى آخرت و نيز نعمتهاى آندو، به اصطلاح، نه «مانعة الجمع» هستند و نه «مانعة الخلوّ»، و كاملا ممكن است شخصى در دنيا و