صفحه ٣٠٠

در آن مى پروراند، و با ابزار جديدتر اميدها از تكنيك قبلى بريده و به تكنيك جديد مى افتد و اين قصه همچنان ادامه پيدا مى كند. در چنان فضايى به هرچيزى كه مى خواهيم دل خوش كنيم و بدان اميدوار شويم كه زندگيمان را با آن ادامه دهيم، فردا رقيب ديگرى به ميدان مى آيد و نيازهاى جديدى در ما مى آفريند كه ديگر نتوانيم از ابزار قبلى استفاده كنيم. تكنيك جديد هم رقيب ابزارهاى قبلى است، هم رقيب نيازهاى فعلى ما، طورى نيازهاى جديد را در ما مى پروراند كه مجبور مى شويم آن تكنيك را تهيه كنيم.
اگرجامعه تعريفى منطقى از خود نداشت و ابزارزده شد، از آنجا كه ابزارها تمام شدنى نيست، و ماده هم بى نهايت صورت و چهره مى تواند بپذيرد، انسان را تا بى نهايت گرفتار خود مى كند و ثبات و آرامش را از او مى گيرد.

جولان خيال 
سؤال: آيا ظهور اين همه ابزارهاى گوناگون چيزى است كه با فرهنگ غربى مرتبط است و يا استعدادى است كه در همه ى ملت ها در طول تاريخ وجود داشته است؟
جواب: همه ى انسان ها داراى قوه ى خيال هستند، مى توانند صورتى را تصور كنند و به دنبال تحقق آن در زندگى خود باشند، اگر هدفى متعالى در ميان نباشد كه انسان را كنترل كند، خيالات گوناگون انسان را به خلق آثار گوناگون وامى دارد كه اين به خودى خود كمال محسوب نمى شود. وقتى انسان به اين نتيجه رسيد كه خيالات خود را در خارج از ذهن خود