صفحه ٢١٧

نكته اى كه لازم است روى آن تأكيد شود اين كه؛ وقتى سنت خدا جارى شدنى است، اولًا: ما طورى با تمدن غربى يكى نشويم كه سنت نابودى تمدنِ كور دلِ غربى، به ما هم اصابت كند، ثانياً: تلاش كنيم به درجه اى از خلوص برسيم كه سنت خدا به دست ما جارى شود. خداوند در قرآن مى فرمايد: سنت من، سنت برخورد با يهود و نصارى است. حال اگر شما آن قدر ارزشتان پايين آمد كه هماهنگ با اجراى سنت الهى نشديد، شما را مى برم و كسانى را مى آورم كه شايستگى و لياقت اجراى سنت مرا داشته باشند؛ «يا ايهَّاالَّذينَ امَنُوا مَنْ يرْتَدَّمِنْكُمْ عَنْ دينِهِ فَسَوْفَ ياتِي اللَّهُ بِقَوْمٍ يحِبُّهُمْ وَيحِبُّونَهُ أَذِلَّةٍ عَلَي الْمُؤْمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَي الْكَافِرِينَ يجَاهِدُونَ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَلَا يخَافُونَ لَوْمَةَ لآئِمٍ ذَلِكَ فَضْلُ اللّهِ يؤْتِيهِ مَن يشَاء وَاللّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ»؛ «1»
 اى كسانى كه ايمان آورده ايد هر كس از شما از دين خود برگردد- و دوستى و سرپرستى يهود و نصارى را بپذيرد- به زودى خدا گروهى ديگر را مى آورد كه آنان را دوست مى دارد و آنان نيز او را دوست دارند، اينان نسبت به مؤمنان فروتن و نسبت به كافران سرفرازند، در راه خدا جهاد مى كنند و از سرزنش هيچ ملامتگرى نمى هراسند، اين فضل خداست، آن را به هركه بخواهد مى دهد و خدا واسعى عليم است.
عرفا نيز در رابطه با موضوع هماهنگى با سنن الهى مى فرمايند: عارف كسى است كه نظام  «انَّالِلَّهِ وَ انَّا الَيهِ راجِعُون» را با وجود خود درك مى كند و خود را در مسير  «انَّا الَيهِ راجِعُون» قرار مى دهد تا طبق اين قاعده به سوى خدا سير كند. و در اين حال اراده ى او مطابق اراده ى نظام تكوينى