(پرداخت و اداى) زكاة فعّال هستند و كسانى كه آنان براى عورتهايشان نگهبانند (تا به انحراف جنسى نيفتند).
آرى اين گونه آيات كه در قرآن فراوان به چشم مىخورد در واقع روى زنده بودن و تأثير عملى ايمان كه از زنده بودن و فعال بودن خداشناسى حاصل آيد اصرار مىورزند.
بنابر اين، معرفت و شناخت به دو لحاظ و از دو كانال مىتواند در تكامل ايمان تأثير بگذارد: نخست، از جهت كيفى، يعنى هر چه شناخت انسان قطعىتر و محكمتر و روشنتر و از ترديد و تزلزل و شك و ابهام، خالىتر باشد و به اصطلاح بحدّ يقين برسد و مرتبه يقينش افزايش يابد به همان ميزان از ايمان قوىتر و باور والاتر و التزام عملى وسيعتر و عميقتر برخوردار خواهد بود.
دوّم آنكه هرچه نسبت به شناختى كه پيدا كرده است بيشتر توجّه كند و مكرّر به آن مراجعه نموده و سعى كند در زندگى عملى و روز مرّه خويش تأثيرش دهد، بطور طبيعى، اين گونه شناخت به دست فراموشى سپرده نشود و وجود ايمان زنده و فعّال و مؤثّرى را در درون ما نگهبانى خواهد كرد. بنابراين، مراتب علم و تكرار توجّه نسبت به آن در رشد و استحكام و بقاء و حيوة و بالندگى ايمان، تأثير فراوان خواهد داشت. و از همين جا پى مىبريم كه چرا قرآن به ويژه بر فضيلت علم و معرفت تكيه مىكند. زيرا آيات كريمهاى كه درباره فضيلت علم آمده، به وضوح مىتوان گفت: كاملترين وروشنترين مصداق آن، علم به ذات خداوند و افعال و صفات او خواهد بود و اين شناخت، قدر متيقّن از مصداق علم در آيات مطلق است بگذريم از آياتى كه منحصراً، ظهور در همين نوع علم دارند. و نيز مىتوان گفت: ملاك فضيلت و معيار برترى آن نيز تأثيرى است كه بر ايمان، و از آن رهگذر، بر رفتار و از سير رفتار بر سعادت دنيوى و جاودانى انسان دارد و منشاء حيات و زندگى شايسته و درست مادى و معنوى و فردى و اجتماعى انسان مىشود كه خداوند در اين زمينه مىفرمايد:
«يا اَيُّهَا الَّذيْنَ آمَنُوا اسْتَجيبُوالِلهِ وَ لِلرَّسُولِ اِذا دَعاكُمْ لِما يُحْييكُمْ»(1)
اى كسانى كه ايمان آوردهايد اجابت كنيد خدا ورسول را به هنگامى كه مىخوانند شما را به چيزى كه شما را زنده مىكند.
اخلاق در قرآن
بخش دوم: رابطه انسان با خدا