مترتّب مى‌شود مورد فكر و انديشه، قرار گيرد.
بايد توجّه داشت كه در اين مرحله برخى از عوامل روانى مانع مى‌شوند از اينكه انسان فكر صحيح بكند و به نتيجه درست و معرفت واقعى نايل گردد؛ يعنى، از آنجا كه موضوعات و مسائل مادّى براى انسان محسوستر است مثل ثروت و قدرت و مقام و موقعيّت اجتماعى و آثار محسوس دنيوى و قابل مشاهده دارند، چه بسا كه در انديشه سطحى انسان، جاذبه بيشترى از خود نشان داده و فكر و ذكر و انديشه و دقّت وى را به سوى خود متمايل سازند.
بنابر اين، براى آنكه انسان آماده شود تا بخشى از وقت خويش را صرف تفكر در موضوعات غير مادّى و دور از دسترس حسّ ـ خدا و قيامت و بهشت و جهنّم و مقامات معنوى و ديگر امور غيبى ـ كند تا انديشه اين چنينى او منتهى به معرفت و ايمان به غيب و اين امور غيبى شود، نياز به مبارزه با نفس و انگيزه‌هاى نفسانى دارد. در واقع يك جنگ روانى ميان نيروها و انگيزه‌هاى مادّى و معنوى برقرار مى‌شود تا كداميك از آن دو پيروز و مسلّط شوند اگر انگيزه‌ها و نيروهاى مادّى در انسان، قوى باشند هيچ گاه به وى اجازه نمى‌دهند تا درباره امور معنوى بينديشد؛ بلكه، پيوسته او را با قدرت تمام به خود مشغول مى‌سازند و انگيزه‌هاى معنوى معارض را تا آنجا كه بتوانند تضعيف و احياناً نابود مى‌سازند تا خاطره آنها را از فكر و انديشه انسان محو و معدوم و همه فكر و ذكر و تلاشش را غرق در مادّه و حيات مادّى و منافع زندگى دنيوى كنند و در اينجاست كه انسان تباه مى‌شود مگر آنكه خداوند به شكلى اعجاز وار دست وى را بگيرد و از منجلابش برهاند.
بنابراين، حتى در زمينه مبارزه با عوامل و انگيزه‌هاى روانى ايجاد آمادگى براى درست انديشيدن، نيازمند يك شناخت قبلى هستيم تا بر اساس آن بتوانيم تصميم بگيريم براى انديشيدن در مطالب لازم پس از آنكه خويش را از نفوذ و تأثير انگيزه‌هاى معارض رها ساخته‌ايم.
از اينجاست كه مى‌توان گفت: يك مرتبه از تزكيه و تهذيب نفس حتّى بر تحصيل علم مقدّم است تا آدم چنين قدرت روانى را به دست نياورده باشد كه بتواند بعضى از خواسته‌هاى خويش را سركوب كند و موقّتاً جلوى آنها را بگيرد اصولا قادر نيست كه خود را به فكر كردن و انديشه صحيح وادارد. و شايد همين امر سبب شده كه در بعضى از آيات قرآن، تزكيه قبل از تعليم آورده شده و يا دست كم يكى از عوامل آن مى‌تواند باشد.
پس ما به عنوان فردى كه مى‌خواهيم راه تكامل را در پيش گيريم نخست بايد با عوامل
اخلاق در قرآن
موانع معرفت