«فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّة خَيْراً يَرَهُ وَ مَنْ يَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّة شَرّاً يَرَه»(1) و
«مَنْ يَعْمَلْ سُوْءً يُجْزَبِه»(2)
و آيات ديگرى كه تعابير عملوا، تعملون، يعملون و... را به كار برده‌اند. در بعض ديگرى از اين آيات تعبير فعل به كار رفته است؛ نظير آيه:
«وَافْعَلُوا الْخَيْرَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ.»(3)
و در بسيارى از آيات تعبير كسب به كار رفته و گوياى اين حقيقت است كه نتيجه نهايى زندگى در گروه كسب انسان است؛ نظير آيه:
«هَلْ تُجْزَوْنَ اِلاّ بِما كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ.»(4)
و آيه:
«جَزاءً بِما كانُوا يَكْسِبُون»(5)
بنابراين، آيات فوق اثبات مى‌كنند كه تنها كسب يا عمل اختيارى انسان موجب بدبختى يا فلاح وى مى‌شود نه چيز ديگرى غير از آن.
ب ـ در گروه ديگرى از آيات اين حقيقت تبيين شده كه هر كارى انسان بكند خوب يا بد، نتيجه‌اش عايد خود او مى‌شود؛ نظير آيه:
«اِن اَحْسَنْتُمْ اَحْسَنْتُمْ ِلاَنْفُسِكُمْ وَ اِنْ اَسَأْتُمْ فَلَها»(6)
و آيه:
«قَدْ جائَكْمْ بَصائِرٌ مِنْ رَبِّكُمْ فَمَنْ اَبْصَرَ فَلِنَفْسِهِ وَ مَنْ عَمِىَ فَعَلَيْها»(7)
و آيه:
«فَمَنْ اهْتَدى فَاِنَّما يَهْتَدى لِنَفْسِه»(8)
اخلاق در قرآن
اصول موضوعه در علم اخلاق