قلب نسبت داده است. يكى از اين احساسات احساس «ترس» است كه از حالات و انفعالات قلبى شمرده شده و در اين زمينه به آياتى بر مى‌خوريم نظير آيه:
«اِنَّما الْمُؤْمِنُونَ الَّذينَ اِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَ جِلَتْ قُلُوبُهُمْ»(1)
مؤمنان آنان هستند كه هر گاه يادى از خدا شود دلشان مى‌لرزد (و مى‌ترسند).
و آيه:
«وَاْلَّذينَ يُؤْتُونَ ما اتَوْا وَ قُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ اَنَّهُمْ اِلى رَبِّهِمْ راجعون»(2)
و آن كسانى كه آنچه كه شايسته است بجاى آرند و (مع‌الوصف) از اينكه ايشان به سوى پروردگارشان باز مى‌گردند، دلهاشان ترسان است.
كه در اين آيات از مشتقات «وجل» استفاده شده كه در مفهوم احساس ترس به كار مى‌رود.
در آيات ديگرى از واژه «رعب» استفاده شده كه آن هم به معنى احساس ترس است ظاهراً با اين تفاوت كه از شدّت بيشترى برخوردار بوده و بيشتر در موارد ترسهاى منفى كار برد دارد نظير آيه:
«سَنُلْقى فى قُلُوبِ الَّذينَ كَفَرُوا الرُعبَ»(3)
به زودى در دلهاى كسانى كه كفر ورزيده‌اند هراس مى‌اندازيم.
چنان كه در آيه ديگرى تعبير «وَ قَذَفَ فى قُلُوْبِهِمْ الرُّعْب»(4) آمده.
احساس «اضطراب» نيز از احساسات باطنى قلب است چنانكه در قرآن آمده است:
«قُلُوبٌ يَوْمَئذ واجِفَه»(5) دلهايى در آن روز (وحشت زده و) مضطربند.
چنانكه خداوند اضطراب و نگرانى مادر موسى را به هنگامى كه فرزندش موسى را به نيل سپرد و فرعونيان او را از آب گرفتند اين چنين بيان مى‌كند كه:
«وَ اَصْبَحَ فُؤادُ اُمِّ مُوسى فارغاً اِنْ كادَتْ لَتُبْدى بِه لَوْلا اَنَ رَبَطْنا عَلى قَلْبِها لِتَكُونَ مِنَ الْمُؤْمِنينَ»(6)
اخلاق در قرآن
اخلاق در قرآن