صفحه ٣٦٣

بسم الله الرحمن الرحيم 

سؤال: آيا تكنيك مناسب، نقشى در حضور دين در جامعه دارد و آيا مى توان يكى از وظايفِ علماى دين را اين دانست كه در رابطه با انواع ابزارهاى مطرح شده در جامعه حساسيت نشان دهند؟
جواب: وقتى متوجه باشيم هر فرهنگى يك نوع زندگى را انتخاب مى كند و ابزارى در راستاى آن زندگى مى سازد، جواب مثبت است و واقعاً عالمان دين بايد نسبت به بار فرهنگى ابزارها حساسيت داشته باشند، تا نه تنها بستر ظهور دين در تنگنا قرار نگيرد، بلكه جامعه شرايط نهادينه شدن دين را در خود پديد آورد. شما اگر زندگى را يك مهلت بدانيد براى به ثمررساندن اين مهلت، ابزار خاصى را انتخاب مى كنيد و اگر زندگى را يك فراغت بدانيد براى پركردن اين فراغت نوع ديگرى از ابزارها را برمى گزينيد. اخلاق انسان اين چنين است كه اگر بحث فراغت در ميان باشد آن را مى گذراند و از آن استفاده ى لازم را نمى برد ولى اگر بحث مهلت در ميان باشد از آن استفاده مى كند. در معناى مهلت هدفى نهفته است كه بايد براى رسيدن به آن تلاش كرد، به همين جهت آن نوع خانه هايى كه با فرهنگ گذراندن اوقات فراغت مى سازيم، غير از آن خانه هايى است كه براى تقويت بندگى و استفاده از مهلت بنا مى كنيم. مشخص است كه نوع معمارى بستگى به نوع فرهنگ دارد، و فرهنگِ