معارف بوک

بسيط محض است و هيچ تركيب و تعددى ـ حتى تركيب و تعدد وهمى ـ در ذات او راه ندارد؛ چه اينكه تعدد و تركيب ـ حتى تركيب از صفات متفاوت ـ نشانه نقص و محدوديت است.
عقل ما عينيت ذات و صفات خداوند را اثبات مى‌كند؛ اما نمى‌تواند حقيقت بساطت و عينيت ذات و صفات خداوند را درك كند؛ چون صفاتى نظير علم و قدرت كه در افق درك ما قرار مى‌گيرند، از مقوله هاى متفاوت و داراى حقايق مختلفى هستند؛ از اين روست كه اهل معقول مى‌گويند معرفت ما به خداوند، معرفت بالوجه است؛ يعنى از طريق نشانه ها و آثار و از جمله تجليات الهى حاصل مى‌شود و معرفت به كُنه خداوند محال است و براى هيچ كس شناخت ذات خداوند ممكن نيست. شناخت شهودى خداوند نيز كه با گسترش ظرفيت وجودى براى برخى حاصل مى‌شود، در پرتو تجلّيات به دست مى‌آيد، نه اينكه ذات و كنه خداوند درك شده باشد. بنابراين معرفت ما به خداوند بسيار ضعيف است و از طريق آثار و تجليات الهى حاصل مى‌گردد و به هيچ وجه ما نمى‌توانيم به ذات و كُنه بارى تعالى معرفت پيدا كنيم.
 
 مفهوم و گستره كلمه صمد
يكى از ويژگى هايى كه در سوره توحيد براى خداوند ذكر شده، «صمد» است. چنان كه گفتيم، ذكر ويژگى «احد» و «صمد» در سوره توحيد، از ويژگى هاى اين سوره است و در ديگر سوره هاى قرآن نيامده. امتياز اين سوره بر ساير سوره هاى قرآن نيز، به جهت ذكر اين صفت است كه عظمت و اهميّت ويژه‌اى به اين سوره مى‌بخشد.
در فارسى براى برخى از اسما و صفات الهى معادل هايى وجود دارد كه به