معارف بوک

اشاره‌اى به گستره نعمت هاى عمومى خداوند
پس از آنكه خداوند در سوره حمد مسأله هدايت به صراط مستقيم را مطرح كرد، در صدد معرفى رهيافتگان به آن برآمده، مى‌فرمايد: «صِراطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» يعنى هدايت شدگان به صراط مستقيم كسانى هستند كه از نعمت خدا برخوردار گشتند. براى روشن شدن اين آيه لازم است كه معنا، گونه ها و مراتب نعمت و گونه‌اى از نعمت را كه هدايت يافتگان از آن برخوردار شده‌اند بيان كنيم.
«نعمت» در لغت، به معناى چيزى است كه ملائم طبع انسان باشد و در اصل با لغت «نعومت» كه به معناى نرمى و ملايمت است، مشترك مى‌باشد. راغب اصفهانى مى‌گويد: نعمت، به معناى حالت نيكويى است كه انسان از آن لذّت مى‌برد.(200)
ما براى هدايت اقسامى را بر شمرديم و گفتيم يكى از گونه هاى هدايت، هدايت عمومى تكوينى است كه همه موجودات و از جمله انسان از آن برخوردار شده‌اند؛ هرچند كه كمال ويژه‌اى براى انسان به شمار نمى‌آيد. درباره اين هدايت خداوند فرمود: «قالَ رَبُّنَا الَّذِي أَعْطى كُلَّ شَىْء خَلْقَهُ ثُمَّ هَدى؛(201) گفت: پروردگار ما كسى است كه هر چيزى را خلقتى در خور داده و سپس آن را هدايت فرموده است».
همچنين گفتيم كه به جهت ويژگى انسان در برخوردارى از قدرت انتخاب و