معارف بوک

جايگاه اخلاص در نماز
گفتيم پايين ترين مرتبه نيت در نماز كه بدون آن نماز باطل مى‌شود، اين است كه نمازگزار براى اطاعت امر خدا نماز بخواند. انگيزه نمازگزار بايد اطاعت امر خداوند باشد، به گونه‌اى كه اگر خداوند درباره نماز دستورى نمى‌داشت يا نماز مطلوب خداوند نمى‌بود، او نماز نمى‌خواند. با اين مرتبه از نيت، نماز انسان تنها صحيح خواهد بود و تكليف از انسان ساقط مى‌شود و لازم نيست كه انسان آن نماز را اعاده و يا قضا كند؛ اما قبول شدن نماز در پيشگاه خداوند، متوقف بر آن است كه نيت انسان خالص باشد و واقعاً قصد تقرب به خداوند داشته باشد تا نماز موجب رشد، كمال و نزديك شدن به خداوند شود.
چنان كه گفتيم، در برخى از روايات عبادت ها و به تبع آن، نيت ها به سه قسم كلى تقسيم مى‌شوند: 1. عبادت بردگان؛ يعنى عبادتى كه به جهت ترس از عذاب الهى انجام شود؛ 2. عبادت مزدگيران؛ يعنى عبادتى كه به اميد رسيدن به ثواب و بهشت انجام پذيرد؛ 3. عبادت آزادگان؛ يعنى عبادتى كه فقط براى خداوند به جا آورده شود. همچنين خلوص، درجات و مراتبى دارد كه عالى ترين مرتبه آن، خلوص محض براى خداوند است كه هيچ انگيزه و خواست نفسانى با آن آميخته نباشد. مرتبه‌اى كه براى رسيدن به آن راهى طولانى و سخت را بايد طى كرد. كسى كه به جهت ترس از عذابْ خدا را مى‌پرستد و نيز كسى كه به طمع رسيدن به بهشتْ خدا را مى‌پرستد، به اخلاص كامل نرسيده و مرتبه خلوص او با حب ذات و توجه به خويشتن