صفحه ٤٥

اهميت شعار توحيد
گفتيم كه در نماز، تكبير بيش از هر ذكر ديگرى تكرار مى‌شود و اولين فصل اذان و اقامه، تكبير است. دومين فصل اذان و اقامه، شهادت به توحيد؛ يعنى ذكر «أَشهَدُ أن لا إلهَ إلاَّ الله» است؛ دعوت اصلى پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) نيز، شهادت به توحيد و جمله: «قُولُوا لا إلهَ إلاَّ الله تُفْلِحوُا(21)» بود. در قرآن نيز مضامين گوناگونى آمده كه شعار اصلى ساير پيامبران نيز، كلمه توحيد و شهادت به توحيد بوده است. در «حديث سلسلة الذهب» هم به خوبى اهميت و جايگاه شعار توحيد بيان شده است: امام رضا(عليه السلام) وقتى در سفر خود از مدينه به سوى مرو، به نيشابور رسيدند، در جمع علما و محدثان ـ به نقل از اجداد بزرگوارشان ـ فرمودند كه خداوند فرمود: «كَلِمَةُ لاَ إلهَ إلاَّ اللهُ حِصْنِى فَمَنْ قالَهَا دَخَلَ حِصْنِى وَ مَن دَخَلَ حِصْنِى أَمِنَ مِنْ عَذَابِى»؛(22) كلمه لا إلهَ إلاَّ الله دژ محكم من است؛ هر كس به آن گواهى دهد داخل دژ محكم من شده است و كسى كه به دژ من داخل شود، از عذابم در امان است».
درباره حقيقت توحيد و مراتب آن بحث هاى فراوانى انجام گرفته؛ اما چون طرح آن مباحث در اين مقال نمى‌گنجد، دست كم بايد به اين سؤال اساسى پاسخ داد كه اهميت كلمه توحيد چقدر است كه هم در مقدمات و هم در اجزاى واجب نماز به آن توجه شده؟ ما در اذان پس از تكبير، دو مرتبه به توحيد