معارف بوک

رحمت الهى، منشأ آفرينش موجودات
پس از بحث درباره آيه اول و دوم سوره حمد، اكنون درباره سومين آيه آن؛ يعنى آيه «الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ» گفتوگو مى‌كنيم. چنان كه ملاحظه مى‌كنيد اسم شريف «الرّحمن» و «الرّحيم» كه در «بسم الله الرّحمن الرحيم» آمده، مجدداً در اين آيه، تكرار شده است. ممكن است در بدو امر گفته شود كه ذكر مجدد آن دو صفت، به جهت اهمّيت آنهاست؛ اما ـ چنان كه قبلا نيز يادآور شديم ـ آنچه در سوره حمد آمده، جنبه تعليمى دارد و خداوند در اين سوره شيوه عبادت و خضوع در برابر خداوند و لازم ترين و شايسته ترين عباراتى را مى‌آموزد كه در مقام عبادت خدا بايد بر زبان بياوريم؛ از اين رو تأكيد مضاعفى بر صفت رحمانيت خدا دارد كه منشأ خلق و گسترش و دوام فيض خداوند است.
قبلا درباره صفت ربوبيت الهى، معنا و گستره آن بحث كرديم و گفتيم كه توجه به اين ويژگى خداوند در مقام عبادت كه نُمود اعتقاد به توحيد خالص است، اهميت خاصى دارد. اكنون با توجه به برداشت محدود ما از ربوبيت خداوند و اينكه صاحب اختيار، مدبر و اداره كننده عالم خداوند است و همه اختيارات به او منتهى مى‌شود و كسى بدون اجازه و اذن او نمى‌تواند تصرفى داشته باشد، اين سؤال مطرح مى‌شود كه علت و ملاك خلق، تدبير و اداره عالم از سوى خداوند چيست؟
شكى نيست كه خداوند عالم را بى هدف و گزاف نيافريده. همچنين خداوند