هَواهُ».(73) و بايد در تمام آن مراحل به خداوند توسل جويد تا با استعداد و قابليت خود و توفيق و هدايت الهى كه نصيب او مىشود، به هر يك از آن مراحل دست يابد؛ چون هركس به فراخور سرشت، عادت و روش خويش عمل مىكند و نيت هر كس، از محبت خدا يا محبت دنيا، محبت رياست، مال و آنچه در قلب او نهفته است سرچشمه مىگيرد، و زدودن گرايش ها و دلبستگى هاى غير الهى از دل، بسيار مشكل است و با وجود آنها نيز، داشتن نيت صحيح و خالص براى خداوند محال است؛ از اين رو در حديث آمده است: «نيت مؤمن از عملش بهتر است». چه بسيار عابد وابسته به دنيايى كه مىپندارد نيتش براى خداوند خالص شده، در حالى كه در همه عمرش به جز نفس و هواى نفس را نپرستيده است!
خاستگاه نيت و نقش معرفت در تصحيح آن
نيت و انگيزه، از محبت و آنچه انسان به آن تمايل دارد سرچشمه مىگيرد. اگر انسان واقعاً به خداوند محبت داشته باشد، مىتواند خالصانه قصد قربت كند؛ اما اگر دوستى مال، رياست و زخارف دنيا بر دل او سايه افكنده باشد، اين گرايش ها در نيت او اثر مىگذارند و در نتيجه نمىتواند عبادتش را خالصانه براى خداوند به جا آورد. البته رسيدن به مرحله اخلاص و انجام عبادت خالصانه براى خداوند، همانگونه كه مرحوم علاّمه مجلسى فرمودهاند، بسيار دشوار است و تلاش و مجاهدتى طاقت فرسا مىطلبد. بسيارند عابدانى كه خود مىپندارند خالصانه خدا را عبادت مىكنند؛ اما در سراسر عمر يك بار نيز
به سوی تو
جلسه هشتم: سازوكارهاى تحصيل اخلاص و قصد قربت در نماز