صفحه ١٨١

«ربو» هم ريشه است و معناى «تربيت و پروردن» در آن لحاظ شده است؛ ولى اگر بپذيريم كه رب با «ربو» مناسبت دارد و معناى تربيت در آن اشراب شده، عين معناى «مربّى» نيست و ترجمه «پروردگار» براى آن ترجمه‌اى دقيق و كامل نمى‌باشد.

گونه هاى اعتقاد به ربوبيت غير خدا
همه كسانى كه به وجود «الله» قائل بودند، توحيد در خالقيت را قبول داشتند و كسى يافت نمى‌شود كه به وجود الله معتقد باشد؛ اما خدا را خالق جهان نداند يا شريكى براى خدا در خالقيّت قرار دهد؛ اما بسيارى از كسانى كه به وجود الله معتقد بودند و توحيد در خالقيت را باور داشتند، توحيد در ربوبيت را انكار مى‌كردند و ربوبيت خدا براى عالم را قبول نداشتند و معتقد بودند كه خدا عالم ماده را آفريده؛ ولى تدبير امور عالم و دگرگونى هايى كه در ماده و طبيعت پديد مى‌آيد، از عهده او خارج است. به طور كلى كسانى را كه ربوبيتى براى غير خدا قائل بودند، مى‌توان به چهار دسته تقسيم كرد:
دسته اول: معتقد بودند كه هر نوع و گروهى از مخلوقات، ربّى دارند كه آن رب صاحب اختيار آن نوع و گروه است و با استقلال تمام و بدون ارتباط با الله، به تدبير و اداره نوعى خاص مى‌پردازد.
دسته دوم: براى هر شأنى از شئون موجودات ربى قائل بودند؛ مثلاً براى هر يك از رزق و روزى، مرگ، تداوم حيات، عشق و محبت ربّ خاصى معرفى