صفحه ٣١٦

براى ابراز محبت به كودك دوساله، بايد شيوه‌اى را برگزيد كه متناسب با درك و ظرفيت آن كودك باشد؛ اما وقتى او رشد كرد و جوانى برومند گرديد، متناسب با بالا رفتن درك و ظرفيتش، بايد شيوه ديگرى براى ابراز محبت برگزيد و به تحصيلات، فراهم ساختن شغل و انتخاب همسر مناسب براى او پرداخت. در اين صورت آن جوان پيام هاى محبت و علاقه پدرى را دريافت مى‌كند و مى‌كوشد قدردان زحمات پدر خويش باشد.
مثالى كه ذكر كرديم درباره محبت مادى است كه در تأمين خواسته هاى مادى بروز مى‌يابد؛ يعنى خواسته هايى كه لذت هاى بدن و قواى بدنى را تأمين مى‌كند؛ اما خواسته ها و لذت هاى انسان به امور مادى منحصر نيستند. حتى برخى از انسان ها در بُعد معرفت و شناخت و نيز آمال و آرزوها، به مرتبه‌اى از كمال روحى رسيده‌اند كه ديگر به امور مادى اعتنايى ندارند. آنان به دنيا دل نبسته‌اند و تنها در حد ضرورت نيازهاى مادى خود را تأمين مى‌كنند. گذشته از اين افراد برجسته، انسان هاى ديگرى نيز هستند كه علاوه بر نيازها و لذّت هاى مادى، به نيازهاى روحى نيز اهميّت مى‌دهند و تأمين آنها، وجودشان را سرشار از لذّت هاى معنوى مى‌سازد. آنان از بُعد عاطفى، رفع خلأ محبتى خويش را مى‌خواهند و از پدر، مادر، بستگان، دوستان و همه كسانى كه با آنان مرتبط هستند، انتظار دارند كه نيازهاى عاطفى آنان را تأمين كنند. براى كسى كه نياز عاطفى دارد، تأمين كمبودهاى عاطفى در درجه اول اهميت قرار دارد؛ براى او مهم نيست كه شكمش سير باشد يا گرسنه، و حتى اگر او را از نعمت هاى سرشار مادى برخوردار سازند و كاخ و ثروت كلانى در اختيارش قرار دهند، اعتنايى به آنها ندارد؛ چون مهم ترين كمبود وى، نياز عاطفى است. او به دنبال كسى است كه از صميم دل وى را دوست بدارد و نيازهاى عاطفى‌اش را تأمين كند.