صفحه ٣٢

تَعليمُكُم كَيلا تَجْهَلوا، و تأْديبُكُم كَيما تَعْلَموا. و أمّا حَقّى عَلَيكُم فَالوَفاءُ بالبَيعَةِ، و النَّصيحَةُ فِى المَشهَدِ وَ المَغيبِ، وَ الاجابَةُ حينَ أدعوكُم، وَ الطّاعَةُ حينَ آمُرُكُم(23)= اى مردم! مرا بر شما و شما را بر من حقوقى است، حق شما بر من، آن است كه از خيرخواهى شما دريغ نورزم و بيت‌المال را ميان شما عادلانه تقسيم كنم، و شما را آموزش دهم تا بى‌سواد و نادان نباشيد، و شما را تربيت كنم تا راه و رسم زندگى را بدانيد. و اما حق من بر شما اين است كه به بيعت با من وفادار باشيد، و در آشكار و نهان برايم خيرخواهى كنيد. هر گاه شما را فرا خواندم اجابت نماييد، و هرگاه فرمان دادم اطاعت كنيد.
امام اميرالمؤمنين(عليه السلام) در كلام خود هم حق خويش و هم حق مردم را بيان مى‌دارد. برخى حقوق مردم بر حاكم، «حقوق مادى» و برخى ديگر «حقوق معنوى» است. حقوق مادى همان مسأله بيت‌المال است كه مربوط به كل جامعه بوده و نتايج آن عايد همه مردم مى‌گردد. اين اموال در اختيار افراد يا گروه‌هاى خاصّى نيست، بلكه در اختيار دولت است و دولت در راه حفظ و ازدياد اموال بيت‌المال تلاش مى‌كند. وظايف معنوى حاكم نيز عبارت است از: خيرخواهى مردم، تعليم و آموزش و رفع جهل و بى‌سوادى، و تأديب و تربيت.
بنابراين وظيفه حاكم اسلامى تأمين وسايل رشد معنوى جامعه و هدايت مردم در راه خير و صلاح است و نه ترويج فساد و بى‌بند و بارى. گاهى به عنوان «فرهنگ تساهل و تسامح» شرايط بى‌تفاوتى و حالت بى‌دينى مردم را فراهم مى‌سازند! آيا وظيفه حكومت اسلامى آشنا ساختن مردم با دين و ترويج محافل دينى است يا گسترش فساد، بى‌بند و بارى، مواد مخدر و اختلاط نامشروع پسر و دختر؟!! به عنوان «فرهنگ‌سرا» و «خانه جوان» فيلم‌هاى مبتذل و مواد مخدر توزيع مى‌گردد! حكومتى كه بتواند فساد اخلاقى، اعتقادى و دينى را كاهش دهد در مسير اسلامى گام برداشته است. حال چنانچه به هدف نهايى، يعنى محو كامل فساد و بى‌بندوبارى نرسد، لااقل مسير انتخاب شده صحيح است؛ اما اگر مسير يك حكومت ـ به بهانه بهادادن به جوانان ـ تضعيف هر چه بيشتر اعتقاد و ايمان نسل جوان باشد، در حقيقت اين حكومت، حكومت ضداسلامى است و همان است كه حضرت اميرالمؤمنين على(عليه السلام) فرمود كه روز قيامت امام جاير را در آتش جهنم افكنند و در آن همانند چرخ آسيا مى‌چرخد تا به قعر دوزخ رسد.
اميدواريم پروردگار متعال ـ به حق خون سيدالشهدا(عليه السلام) ـ مسؤولان ما را در راه احياى دين و ترويج سنّت‌هاى الهى و نابودى بدعت‌ها و منكرات موفق نمايد.