حتى بدون توجه به لفظ آن مى‌گويند؛ مسلماً چنين ذكرى با ذكر «الله اكبر» كه حقيقت آن در قلب درك شده است و ذاكر با توجه كامل آن را بر زبان جارى مى‌سازد، خيلى فرق دارد؛ چنان كه بين حقيقت و واقعيت گنج با لفظ و مفهوم آن، فرق بسيارى است!
البته صِرف تلفظ اين اذكار و اكتفا به ذكر لفظى، بهتر از خوددارى از اصل ذكر است؛ چون وقتى انسان در نماز و پس از آن، زبانش به ذكر خدا گوياست، بالأخره در مقام پرستش خدا برآمده و امر خدا را امتثال مى‌كند؛ اما نبايد به ذكر لفظى اكتفا كرد و بايد حقيقت ذكر را درك نمود. به كسى كه تنها ذكر «الله اكبر» را بر زبان مى‌آورد، ثواب مى‌دهند؛ چون امر خداوند را اطاعت كرده است؛ اما اين ذكر از حد لفظ فراتر نرفته. از ما خواسته‌اند كه به حقايق اين معارف برسيم، نه اينكه به الفاظ و مفاهيم اكتفا كنيم.
از آنجا كه براى توجه به بزرگى خداوند، اول بايد به بزرگى مادى توجه يابيم تا تدريجاً ذهن آماده درك مفاهيم معنوى ـ از جمله بزرگى خداوند - شود، پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و ساير بزرگان دين توصيه كرده‌اند كه درباره عظمت اين عالم بينديشيد. خوشبختانه امروز با توجه به اكتشافات و دستاوردهاى علمى بشر درباره وسعت اين عالم، كهكشان ها، فاصله چند ميليون سال نورى بين ستارگان و... مى‌توانيم درك بهترى از عظمت عالم داشته باشيم. هنگامى كه عظمت اين عالم را با خودمان مى‌سنجيم، پى مى‌بريم كه ما چقدر حقير و ناتوانيم؛ سپس با توجه به اين حقيقت كه عالم ماده با اين وسعت و عظمت با يك امر الهى خلق شده است، عجز خود را از درك عظمت و كبريايى الهى بهتر مى‌فهميم، و در آن صورت است كه «الله اكبر» براى ما معناى روشن ترى خواهد داشت و قلب ما براى آشنا شدن به حقيقت آن آماده‌تر مى‌شود.
به سوی تو
جلسه اول: نماز جلوه‌اى از معرفت خدا