صفحه ٣٥٨

اين صورت زندگى او با تشويش، نگرانى و نابسامانى همراه خواهد شد؛ چون او به انسانها و موجودات حقيرى چون خود دل سپرده و از خداوند و مالك هستى غافل شده است؛ از اين رو خداوند مى‌فرمايد: «أَأَرْبابٌ مُتَفَرِّقُونَ خَيْرٌ أَمِ اللهُ الْواحِدُ الْقَهّارُ؛(254) آيا خدايان پراكنده بهترند يا خداى يگانه مقتدر»؟
در جاى ديگر خداوند درباره كسانى كه نشانه ها، آيات الهى، قدرت و حاكميت مطلق خداوند را باور ندارند و براى غير خدا نيز تاثير استقلالى در عالم قائل‌اند و از اين رو عملا آنها را بندگى مى‌كنند، مى‌فرمايد: «وَ ما يُؤْمِنُ أَكْثَرُهُمْ بِاللهِ إِلاّ وَ هُمْ مُشْرِكُونَ؛(255) و بيشترشان به خدا ايمان نمى‌آورند مگر اينكه [در همان حال]مشركند». (يعنى به حقيقت توحيد نرسيده‌اند).
اگر ما به درستى معناى صمد را بشناسيم و باور كنيم، فقط خود را محتاج خداوند مى‌يابيم و اصلا احساس وابستگى و احتياج به غير خدا نخواهيم داشت و تنها در جهت اطاعت فرمان خدا به ديگران احترام مى‌گذاريم. اگر در برابر پدر و مادر خاضع و فروتن هستيم، از آن روست كه خداوند فرموده: «وَ قَضى رَبُّكَ أَلاّ تَعْبُدُوا إِلاّ إِيّاهُ وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً... وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ؛(256) و پروردگار تو مقرر كرد كه جز او را مپرستيد و به پدر و مادر[خود]احسان كنيد ... . و از سر مهربانى بال تواضع و فروتنى براى آنان بگستر».
اگر ما آستان مقدس حضرت معصومه(عليها السلام) و آستان مقدس امام رضا(عليه السلام) را مى‌بوسيم و در برابر آستانشان به خاك مى‌افتيم، به واقع در برابر خداوند خاكسارى مى‌كنيم؛ زيرا آنان بندگان صالح، شايسته و نشانه هاى هدايت براى ما