معارف بوک

حتى اگر آنان به مقتضاى آن هدايت هم عمل كنند و شناخت و شرايط روانى، انگيزشى و رفتارى مناسب را فراهم آورند، باز هم ضمانتى براى رسيدن به هدف نخواهند داشت؛ بلكه براى رسيدن به هدف نهايى، بايد خداوند آنان را راهبرى كند و از هدايت به معناى ايصال به مطلوب برخوردارشان سازد و سرنوشت محتوم نيك بختى و سعادتمندى را براى آنان رقم زند.
چنان كه ملاحظه مى‌شود، زمينه و قابليت برخوردارى از اين هدايت و موهبت الهى، به وسيله هدايت هاى عام الهى و عملى ساختن آنها فراهم مى‌شود ولى اين هدايت خاص، همه انسان ها را شامل نمى‌شود و به رهيافتگان به رضوان الهى اختصاص دارد. اين هدايت نصيب كسى مى‌شود كه مسير بندگى خدا را برگزيند و در پرتو عنايات و توفيقات الهى تا آخر كار، از مسير حق منحرف نشود. پس برخوردارى از اين هدايت، مشروط به تلاش انسان و به كار بستن هدايت ها و راهنمايى هاى خداست. اين نوع از هدايت، پاداش شكرگزارى نعمت هدايت عام الهى است؛ چه اينكه اگر كسانى از نعمت عقل، فطرت و به خصوص از نعمت وحى و سخنان انبيا و اولياى خدا استفاده كنند، خداوند بر اساس سنّت خود عالى ترين نعمت خويش را كه هدايت به مطلوب نهايى است، در اختيار آنان قرار مى‌دهد.
به عبارت ديگر، هدايت به مقصود و دستيابى به كمال نهايى، مشروط به سه شرط است: 1. شناخت آموزه هاى عقل، فطرت و وحى؛ 2. باور، پذيرش و تسليم در برابر وحى و عقل؛ 3. عمل به مقتضاى باور و معرفت. برآيند اين سه شرط و سه مرحله در اصطلاح قرآن و شرع، ايمان ناميده مى‌شود. پس وقتى كسى به مقتضاى هدايت عام الهى ايمان آورد و هدايت عام الهى را در رفتار خود محقق ساخت، خداوند او را به مطلوب نهايى هدايت مى‌كند.