صفحه ٢٣٧

جمع رحمت، غضب و خشونت در اسلام

 پرسش:
نظر اسلام درباره «رحمت» ، «غضب» و «خشونت» چيست؟
پاسخ: از جمله شبهاتى كه غربى‌ها بر اسلام و قرآن وارد كرده‌اند اين است كه خدايى كه در قرآن معرفى شده عبوس، خشن و اهل غضب و انتقام است‌؛ امّا خداى انجيل با گذشت، رئوف و با سعه صدر و پر تحمّل و آن قدر مهربان و دلسوز مردم است كه، العياذبالله، پسرش را فرستاد كه فدا شود، تا همه مردم بخشيده شوند و خون او جريمه و تاوان معصيت و گناه گناهكاران گردد! آيا واقعاً خدايى كه قرآن معرفى مى‌كند خشن و عبوس است يا رحيم و رئوف؟
پاسخ شبهه فوق اين است كه خداوند هم داراى صفت رحمت است و هم داراى صفت غضب. هم «ارحم‌الراحمين» است و هم «اشد المعاقبين»‌؛ و از 114 سوره قرآن، 113 سوره با «بسم‌الله الرحمن الرحيم» آغاز مى‌گردد كه در آن دو اسم از اسماء دالّ بر رحمت خد‌؛ يعنى، «رحمان» و «رحيم» آمده است. تنها يك سوره از قرآن با «بسم‌الله» آغاز نشده است اما در سوره نمل دوبار عنوان «بسم‌الله» آمده است و علاوه بر طليعه سوره، در ميانه سوره نيز تكرار شده است‌؛ آنجا كه ملكه سبا نامه حضرت سليمان به خود را كه با «بسم‌الله الرحمن الرحيم» آغاز شده است، بر قوم خود مى‌خواند. به هر حال، در قرآن 114 مرتبه جمله «بسم‌الله الرحمن الرحيم» تكرار شده كه در آن دو صفت از رحمت الهى ذكر گرديده است. اما در كنار معرفى رحمت بى‌كران الهى، آياتى نيز ويژگى خشم و غضب خدا را معرفى مى‌كنند‌؛ از جمله:
«... وَ اللّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقام»(138)
و خداوند (براى كيفر بدكاران و كافران لجوج) عزّتمند و صاحب انتقام است.