ملاك اعتبار قوانين
پرسش:
ملاك و منشأ اعتبار قانون چيست؟ و ما چرا بايد از دستورات دولت اسلامى اطاعت كنيم؟
پاسخ: مسأله قانون و اعتبار آن و لزوم اطاعت از آن از مباحث بنيادى همه نظامهاى سياسى است دانشمندان و متخصصان براى تبيين اين بحث تلاشهايى كرده‌اند و نظرات مختلفى را ارائه داده‌اند مهمترين نظرات و ديدگاههايى را كه اين دانشمندان در باب ملاك اعتبار قانون ارائه داده‌اند. مى‌توان در سه نظريه خلاصه كرد:
الف: نظريه عدالت: بعضى معتقدند كه ملاك اعتبار قانون عدالت است، اگر قانونى بر اساس عدالت و رعايت حقوق مردم وضع گرديد معتبر خواهد بود و لازم است كه مردم از آن اطاعت كنند اما اگر بر اساس عدل نبود اعتبار ندارد.
ب: تأمين نيازهاى جامعه: نظريه دوّم اين است كه ملاك اعتبار قانون تأمين نيازهاى جامعه است چون افراد جامعه از آن رو كه از زندگى اجتماعى برخوردار هستند نيازهايى دارند كه جنبه فردى و شخصى ندارد بلكه اجتماعى است و در شرائط زندگى اجتماعى پديد مى‌آيد، قوانين براى تأمين اين نيازمنديها وضع گرديده است و همه ملزم به رعايت آن هستند. پس مجموعه قوانين و دستگاههاى دولتى و مقرّرات و آئين‌نامه‌ها و دستورالعملهاى آنها در راستاى نيازمنديهاى اجتماعى و مصالح جامعه است و بر اين اساس آنها مشروعيّت دارند.
ج: خواست مردم: برخى معيار و ملاك اعتبار قانون را خواست مردم مى‌دانند. از ديدگاه آنان قانون براى اين است كه خواسته‌هاى جامعه را تأمين كند. لذا وقتى مردم چيزى را از دولت يا دستگاه قانونگذارى خواستند نمايندگان مردم در مجلس بر اساس خواست مردم قانونى را تصويب مى‌كنند و چون قانون ملهم از خواست مردم است معتبر مى‌باشد و مردم نيز بايد همه به قبول و اجراى آن قوانين تن دهند.