صفحه ٢٤

كمال را طى كرده‌ایم و راه درازى را پیموده‌ایم، و اگر ادامه دهیم به مقصد مى‌رسیم، ولى در چنین مرحله‌اى اگر در بین راه سقوط كنیم، خطر هلاكتمان قطعى است.
شیطان دشمن بزرگ انسان است. او سوگند خورده كه فَبِعِزَّتِكَ لَأُغْوِیَنَّهُمْ أَجْمَعِینَ ؛(1) سوگند به عزّت و جلالت، همه انسان‌ها را گمراه خواهم ساخت. سعى و تلاش او بر این است كه انسان‌ها را از مسیر حق منحرف كند. هر قدر انسان در راه صحیح پیش‌تر برود، شیطان بیش‌تر تلاش مى‌كند تا او را منحرف سازد. شیطان با كسانى كه از ابتدا قدم در این راه نگذاشته‌اند، كارى ندارد. آنها خودشان منحرف هستند؛ لازم نیست شیطان آنها را منحرف كند. به محض آن كه كسى یك قدم در راه صحیح برمى‌دارد، شیطان متوجه او مى‌شود و سعى مى‌كند تا از همان ابتدا او را منحرف نماید. اگر دو قدم به پیش رفت، تلاش شیطان مضاعف مى‌شود. هر قدر در این راه جلوتر برود، شیطان سعى بیش‌ترى براى گمراهى او مى‌نماید.
بنابراین ما كه راه حق را شناخته‌ایم و در بین ادیان و مذاهب، صحیح‌ترین آنها را انتخاب كرده‌ایم، شیطان دشمنى بیش‌ترى با ما دارد و نیروهایش را صرف مى‌كند تا منحرفمان سازد. پس باید توجه داشته باشیم كه دچار لغزش نشویم و در مبارزه با شیطان كاملا حواسمان را جمع كنیم. به هدایت فعلى خودمان هم نباید مغرور باشیم؛ زیرا از عاقبت كار خود خبر نداریم. باید نسبت به آینده بیم‌ناك باشیم؛ چون شیطان تمام نیروهایش را براى گمراه ساختن ما صرف خواهد كرد. این اولین نكته‌اى است كه در این حدیث بر آن تكیه شده است. البته چون مخاطب امام صادق(علیه السلام) یكى از یاران خاص آن حضرت بوده، نیازى نبوده به تفصیل این مطالب را ذكر كنند؛ فرموده‌اند: یا عبداللّهِ لَقَدْ نَصَبَ ابلیسُ حبائِلَهُ فی دارِ الغرورِ؛ اى عبداللّه، شیطان در این عالم فریب‌كارى، دام‌هاى خود را گسترده است. فما یَقْصُدُ فیها اِلاّ اولیاءَنا؛ از این كار هم هیچ مقصودى ندارد، جز آن‌كه دوستان ما را به دام بیندازد.
به عبارت دیگر، هدف اصلى شیطان به دام انداختن دوستان ما است.

 ویژگى‌هاى دوستان اهل بیت (علیهم السلام)
الف) عظمت آخرت در آنان
سپس آن حضرت درباره دوستان خودشان توضیحاتى مى‌دهند تا معلوم شود آنها كه مقصود