صفحه ٢٠٣

عاقل، برحذر از تملق جاهل
و لاتَغْتَرَّ بَقَوْلِ الجاهلِ ولابِمَدْحِهِ فَتَكَبَّرَ و تَجَبَّرَ و تُعْجِبَ بِعَمَلِكَ فَاِنَّ اَفْضَلَ الْعَمَلِ الْعِبادةُ و التَّواضُعُ.

 
ضرورت آگاهى افراد از انعكاس رفتار و گفتارشان در جامعه
ما براى رفع نیازهاى فردى و اجتماعى خود نیازمند برقرارى ارتباط با دیگران و استفاده از تجربیات و امكانات آنها هستیم. بیش‌ترین عاملى كه در زندگى فردى، اجتماعى، دنیایى و اخروى ما مؤثر است چیزهایى است كه از دیگران آموخته‌ایم و اگر این ارتباط به شكل صحیحى انجام گیرد، به گونه‌اى كه واقعیات را بر انسان مكشوف سازد، مى‌توانیم از آن براى اهداف دنیوى و اخروى خود بهره ببریم، اما اگر این ارتباط سالم نباشد، مى‌تواند آفاتى به دنبال داشته باشد؛ مثلا بعضى از سخنانى كه دیگران به ما مى‌گویند نه تنها واقعیات را بر ما روشن نمى‌سازد بلكه ممكن است ما را به اشتباه بیندازد. این درست عكسِ هدفى است كه ما از «تعامل با دیگران» تعقیب مى‌كنیم. براى مثال دروغ گفتن دیگران مى‌تواند موجب تیرگى روابط و نیز فریب خوردن انسان گردد.
ما همان‌طور كه احتیاج داریم واقعیت‌هاى خارجى را بشناسیم و از حوادثى كه پیرامون ما رخ مى‌دهد آگاه شویم، باید از موقعیت خودمان در اجتماع نیز آگاه باشیم و بدانیم حركاتى كه انجام مى‌دهیم و سخنانى كه مى‌گوییم چه تأثیر و یا عكس‌العملى در جامعه دارد. این كار موجب مى‌شود تا ما به اشتباه خود پى ببریم و آن را تصحیح كنیم و اگر لغزشى مرتكب شده‌ایم آن را جبران نماییم. اگر انسان نداند كه رفتار و گفتارش در دیگران چه تأثیرى دارد، نمى‌تواند در آینده وظایف خود را به درستى انجام دهد. مخصوصاً این مسأله براى كسانى كه در جامعه از موقعیت اجتماعى ممتازى برخوردارند اهمیت بیش‌تر دارد؛ زیرا چشم‌ها به آنها دوخته شده و كوچك‌ترین رفتار و حركت آنها زیر نظر است. بنابراین حتماً باید از بازتاب