نكته دوم این است كه سفارش و تأكید بر كم خوابیدن در شب به معناى زیاد خوابیدن در روز نیست؛ زیرا انسان به طورطبیعى شب‌ها مى‌خوابد و روزها كار مى‌كند. البته در بعضى از مناطق كره زمین كه به طور متوالى چند ماه از سال شب و چند ماه دیگر روز است، انسان‌ها برنامه زندگى خود را به‌گونه‌اى تنظیم مى‌كنند كه هم به خواب و هم به كارشان برسند. اما در بیش‌تر مناطق زمین كه شب و روز متناوباً و با اندكى تفاوت و یا تساوى جا به جا مى‌شوند، انسان‌ها معمولا خوابشان را در شب و كارشان را در روز انجام مى‌دهند؛ چرا كه روز براى فعالیت و تلاش و كوشش مناسب است: إِنَّ لَكَ فِی النَّهارِ سَبْحاً طَوِیلاً؛(1) و تو را در روز، آمد و شدى دراز است.
بنابراین، در این‌كه وقت خواب شب است بحثى نیست، اما این‌كه چقدر باید بخوابیم نكته‌اى است كه پیش از این نیز متذكر شدیم و باید به آن توجه داشته باشیم؛ یعنى بدانیم كه نیاز انسان‌ها به خواب با یكدیگر متفاوت است و این مسأله بستگى به شرایط زندگى افراد دارد. درست است كه شب براى استراحت و آرامش قرار داده شده است، اما به این معنا نیست كه از همان سر شب تا هنگام طلوع آفتاب بخوابیم. اجمالا از دستورات قرآن چنین استفاده مى‌شود كه نیاز انسان به خواب آن‌چنان زیاد نیست و مقدار كمى از شب براى استراحت و تجدید قوا لازم است. قرآن به پیامبر اكرم(صلى الله علیه وآله)مى‌فرماید: قُمِ اللَّیْلَ إِلاّ قَلِیلاً؛(2) تمام شب را به عبادت بپرداز مگر اندكى را. هم‌چنین قرآن در وصف متقین مى‌فرماید: كانُوا قَلِیلاً مِنَ اللَّیْلِ ما یَهْجَعُونَ وَ بِالاَْسْحارِ هُمْ یَسْتَغْفِرُون؛(3) و از شب اندكى را خواب مى‌كردند و سحرگاهان از درگاه خدا طلب آمرزش و مغفرت مى‌كردند. اگر قرار بود كه انسان نیمى از شبانه‌روز را به استراحت و خواب بپردازد، هیچ‌گاه قرآن چنین مسایلى را عنوان نمى‌كرد. از لحن و بیانات قرآن پیدا است كه انسان احتیاج به خواب‌هاى طولانى ندارد.
برنامه‌ریزى خواب
اگر ما به دستورات بیان شده در روایات عمل كنیم، مى‌توانیم نیاز بدنمان را به خواب با ساعات كم‌ترى تأمین كنیم؛ از جمله این‌كه اگر ما قسمت عمده خواب خود را قبل از نیمه شب