عوض مىشود؛ یعنى به جاى اینكه به قصد انجام وظیفه واجب باشد، گرایشهاى مادى و دنیوى جاى آن را مىگیرد. اگر چنین حالتى پیش آمد، رعایت احكام شرع به فراموشى سپرده مىشود و خداى ناكرده انسان به گناه آلوده مىگردد. كسانى كه مسؤولیتهاى مهم اجتماعى دارند، نباید فكر كنند كه از وظایف عبادى مانند نمازهاى نافله، دعاهاى مستحبى، قرائت قرآن و ... معاف هستند و با خود بگویند ما آنقدر به جامعه خدمت مىكنیم كه ثواب هر كدامش از چند ختم قرآن بیشتر است! البته خدمتى كه وظیفه و واجب باشد، ثوابش از ختم قرآن بیشتر است، اما انسان براى انجام دادن آن خدمت، از برنامههاى عبادى مستغنى نیست. اگر انسان با عبادت سر و كار داشته باشد، آن روح معنوى در او باقى مىماند تا بتواند به جامعه خدمت كند، وگرنه انگیزههاى الهى در انسان ضعیف مىشود و به جاى اینكه انجام وظیفه كند، خودش هم آفتزده مىشود و فاسد مىگردد.
ضرورت حفظ هویت شیعى
اینكه در روایات تأكید شده شیعیان ما كمتر در میان اجتماع و سایر مردم زندگى مىكنند، نسبت به اشخاص فرق مىكند. مثلا على بن یقطین، كه یكى از بزرگان شیعه و از اصحاب خاص امام موسى كاظم(علیه السلام) بود، به دستور حضرت، عهدهدار وزارت هارون الرشید گردید؛ زیرا علاوه بر اینكه ایمان خودش را حفظ مىكرد، مىتوانست به شیعیان هم خدمت كند. كسانى كه از چنین قدرتى برخوردارند كه معاشرت با دیگران، در عقاید، عبادات و اخلاقشان اثر سوء نمىگذارد، باید در اجتماعات فاسد حضور داشته باشند تا دیگران را هدایت كنند. هیچگاه وظیفه هدایت دیگران از دوش ما برداشته نمىشود. از سوى دیگر، كسانى كه مراتب ایمانشان ضعیف است، اگر در میان اجتماعى فاسد قرار گرفتند كه بیم ذوب شدن در آن جمعیت و یا از دست دادن هویتشان مىرود، باید هرچه زودتر از آن اجتماع جدا شوند. همچنین افرادى كه معرفتشان كم است و پشتوانه علمى آن چنان قویى براى عقایدشان ندارند، نباید با هر كس و در هر زمینهاى بحث كنند. اگر یك گروه از مسلمانان در جامعهاى كه اكثریت آنان فاسد و یا كافرند قرار گرفتند، باید هویت خودشان را حفظ و رابطه با یكدیگر را زیاد كنند. امروزه ما شاهد هستیم كه در بسیارى از كشورهاى غیر مسلمان، جمعیتهایى از مسلمانان به خصوص شیعیان ارتباط خودشان را با یكدیگر حفظ كردهاند، احكام دینىشان
پندهاى امام صادق(علیه السلام) به رهجویان صادق
شیعه از منظر امام صادق(علیه السلام)