خلوص حتى در محبت
حضرت مىفرمایند: یَا بْنَ جُنْدَب اَحْبِبْ فِى اللّهِ و اَبْغِضْ فِى اللّهِ؛ اى پسر جندب، دوستى كن به خاطر خدا و دشمنى كن به خاطر خدا؛ یعنى غیر از اعمال و رفتار ظاهریت، حتى حب و بغضت، دوستى و دشمنىات ـ كه امرى قلبى و درونى است ـ باید براى خدا باشد. اگر كسى را دوست مىدارى فقط و فقط به انگیزه الهى باشد و اگر كسى را هم دشمن مىدارى آن هم تنها براى جلب رضایت الهى باشد.
باید اذعان كرد كه این، كارى است بس مشكل، به خصوص كه انسان بخواهد همه دوستىها و دشمنىهایش اینگونه باشد. با این همه، در مراتب كمال و سیر و سلوك، انسان مىتواند و باید سعى كند به مرحلهاى برسد كه نه تنها اعمال ظاهریش، نماز و روزه و انفاقش، كه محبت و كینهاش نیز براى خدا باشد. محبت و كینه امرى قلبى است و اینكه انسان كارى بكند كه در دوستى و دشمنىاش نسبت به دیگرى فقط خدا را در نظر بگیرد و ذرهاى غیر خدا مطرح نباشد، نمىگویم غیرممكن، ولى البته بسیار دشوار است و تلاش بسیارى مىطلبد و تا خداوند كمك نكند انسان خود نمىتواند به چنین درجهاى برسد. بسیار كمند كسانى كه به این حد رسیده باشند و محبتشان صد در صد خالص «فى اللّه» باشد. اما در هر صورت انسان نباید ناامید باشد و بایستى براى رسیدن به چنین مقامى تلاش خود را انجام دهد؛ در این صورت خداوند نیز كمك خواهد كرد و ان شاء اللّه توفیقات خاص خود را شامل انسان خواهد نمود.
باید توجه داشت اینكه مىگوییم، محبتمان صد در صد براى خدا باشد، به این معنا نیست كه غیر از خدا كسى را دوست نداشته باشیم، بلكه منظور این است كه یك محبت اصیل بیشتر نباید در وجود ما باشد و بقیه محبتها در سایه و در شعاع این محبت قرار داشته باشند؛ مثلا اگر پدر و مادر را دوست داریم، نه چون پدر و مادرمان هستند و با آنها رابطه خونى و نَسَبى داریم، بلكه به این دلیل باشد كه خداوند فرموده است: وَ قَضى رَبُّكَ أَلاّ تَعْبُدُوا إِلاّ إِیّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً،(1) یا اینكه: أَنِ اشْكُرْ لِی وَ لِوالِدَیْكَ.(2) دوستى زن و همسر و فرزند و بستگان و دوستان نیز مىتواند به همین صورت باشد. ما اگر حتى پیامبر و اهل بیت(علیهم السلام) را دوست داریم از آن جهت است كه آنان دوستان خدا هستند و خدا آنان را دوست دارد و ما را به دوستى آنان امر
پندهاى امام صادق(علیه السلام) به رهجویان صادق
گناه مغفور و نیكى مقبول