صفحه ٣١

محاسبه نفس (1)
یَا ابْنَ جُنْدَب حَقٌّ عَلى كُلِّ مُسْلِم یَعْرِفُنا اَنْ یَعْرِضَ عَمَلَهُ فى كُلِّ یَوم و لَیْلَة عَلى نَفْسِهِ فَیَكُونُ مُحاسِبَ نَفْسِهِ فَاِنْ رَأى حَسَنَةً اسْتَزادَ مِنْها و اِنْ رَأى سَیِّئَةً اسْتَغْفَرَ مِنْها لِئَلاّ یُخْزى یَوْمَ القیامةِ.
در بخش اول از تبیین وصایاى امام صادق(علیه السلام) به عبدالله بن جندب، درباره موضوعاتى چون: گرایش فطرى انسان در تقرّب به خدا، پیروى از اهل بیت(علیهم السلام) به عنوان عرفان حقیقى، بزرگ‌ترین خطر تهدید كننده سالك الى‌الله در دام‌هاى گسترده شیطان و برخى از ویژگى‌هاى دوستان اهل‌بیت(علیهم السلام) (عظمت آخرت در نظر آنان، نورانى بودن دل‌هاى ایشان، اجتناب از دنیاگرایى و انس با خدا) سخن به میان آمد. اكنون ادامه مطلب را پى مى‌گیریم.
 
قرآن و سنّت، كیمیاى گم‌شده انسان
به بركت پیروى از اهل‌بیت(علیهم السلام)، همه ما تا حدى راه سعادت را از شقاوت تشخیص مى‌دهیم. برخى معارفى كه در نظر ما كوچك و كم ارزش به حساب مى‌آید، براى كسانى كه از این معارف بى‌بهره‌اند مانند گوهر گران‌بهایى است كه باید مدت‌ها زحمت بكشند تا به آن دست بیابند. به بركت اهل‌بیت(علیهم السلام)، این گوهرها به راحتى به دست ما رسیده است. متأسفانه به همین دلیل، گاهى در زندگى به آنها چندان اهمیت نمى‌دهیم و آنها را خوب به كار نمى‌گیریم؛ تصور مى‌كنیم براى رسیدن به سعادت، باید به دنبال چیزى گشت كه نه در كتابى باشد و نه كسى درباره آن بحثى كرده باشد، در حالى كه چنین نیست و این تصور اشتباه است. آنچه براى سعادت ما اهمیت داشته، در كتاب و سنّت آمده و مسایلى كه در این زمینه مهم‌تر بوده بیش‌تر بر آن تأكید گردیده و واضح‌تر بیان شده است؛ زیرا خدا خود مى‌خواهد كه بندگان را به قرب خویش برساند. بنابراین نباید آنها را كم اهمیت تلقى كنیم و به دنبال دستورها و مسایلى عجیب و غریب باشیم.