تقویت روحیه انتقادپذیرى
انسان باید همواره به وسیله تلقین هم كه شده روحیه انتقادپذیرى را در خود تقویت كند و از دیگران بخواهد كه عیوبش را بازگو كنند. روایات بسیارى نیز در این زمینه وارد شده است؛ از جمله روایتى از امام صادق(علیه السلام)كه مى‌فرماید:
اَحَبُّ اِخْوانى اِلَىَّ مَنْ اَهْدى اِلىَّ عُیوبى؛(1) محبوب‌ترین برادرانم نزد من كسى است كه عیب‌هایم را به من هدیه كند.
تعبیر «هدیه» براى «تذكر عیب» در این روایت جالب توجه است. انسان‌هایى كه در مقام خودسازى و تهذیب نفس هستند، به ویژه آنهایى كه مسؤولیت‌هاى اجتماعى دارند، باید دیگران را تشویق كنند كه عیوب و لغزش‌هایشان را گوشزد كنند و این را هدیه‌اى از سوى آنان بدانند. در این صورت اولا، دیگران رغبت پیدا مى‌كنند كه اشتباهات آنها را گوشزد نمایند و ثانیاً، خود انسان هم به آفت خودپسندى و خود بزرگ‌بینى مبتلا نمى‌شود.
كسانى كه به دروغ در مقام مدح و تملق دیگران برمى‌آیند افرادى عاقل و خردمند نیستند. اینان اگر عاقل بودند، مى‌فهمیدند كه با این كار خود، علاوه بر آن‌كه بالاخره روزى رسوا مى‌گردند، در بسیارى از انحرافات و اشتباهاتى هم كه در جامعه رخ مى‌دهد شریك هستند؛ زیرا با این كار خود دیگران را دچار اشتباه و خطا مى‌كنند. انسان عاقل و آزاده هیچ‌گاه چنین كارى را انجام نمى‌دهد و صرفاً براى بهره‌مندى از منافع مادى مرتكب این همه جنایت و خیانت مادى و معنوى در حق دیگران نمى‌شود. انسان‌هاى فرومایه و پست هستند كه با تملّق و چاپلوسى مى‌خواهند خود را نزد دیگران عزیز كنند.
پرهیز از عُجب و تكبر
انسان باید مراقب باشد كه تحت تأثیر سخنان چاپلوسانه اشخاص متملق و نابخرد قرار نگیرد و مغرور نشود: لاتَغْتَرَّ بِقَولِ الجاهلِ و لا بِمَدحِهِ. اگر بخواهیم در برابر سخنان تملق‌آمیز مصون باشیم، باید اراده‌اى قوى داشته باشیم و با تصمیمى قاطع و آمادگى روحى و روانى لازم، در مقابل این‌گونه سخنان مقاومت كنیم تا صفت رذیله عُجب و خودپسندى در ما شكل نگیرد. روحیه تكبّر بدترین آفتى است كه انسان را به ورطه سقوط و نابودى مى‌كشاند. واژه «تكبّر» و
پندهاى امام صادق(علیه السلام) به ره‌جویان صادق
عاقل، برحذر از تملق جاهل