فراز بیست و هشتم: برترین عبادت
در بخش بیست و هشتم روایت، چنین آمده است:
«یَا هِشَامُ! کَانَ أَمِیرُ الْمُوْمِنِینَ (علیه السلام) یَقُولُ: «مَا عُبِدَ اللَّهُ بِشَیْءٍ أَفْضَلَ مِنَ الْعَقْلِ»؛ اى هشام! حضرت امیرالمؤمنین (علیه السلام) همواره مى فرمود: هیچ عبادتى بالاتر از عقل نیست».
عقل در این روایت به معناى مصدرى آن، یعنى تعقّل و اندیشیدن است. بنابراین، معناى روایت چنین است: «همه عبادت ها خوب، امّا بالاترینِ عبادت ها، تعقّل و اندیشیدن است»، بلکه عبادات دیگر نیز با عقل و فکر، روح پیدا مى کند. و لذا اندیشیدن در نتایج امور دنیا و آخرت، بالاترین عبادت است.
در ادامه مى فرماید: «وَمَا تَمَّ عَقْلُ امْرِئٍ حَتَّى یَکُونَ فِیهِ خِصَالٌ شَتَّى؛ عقل هیچ کس کامل نمى شود مگر این که ویژگى هاى مختلفى در آن جمع شود».
سپس به دوازده ویژگى اشاره مى کند که بعضى، از عوامل تقویت عقل وبرخى دیگر، از حجاب هاى عقل محسوب مى شود. توجّه فرمایید :
1. «الْکُفْرُ وَالشَّرُّ مِنْهُ مَأْمُونَانِ؛ عاقل کسى است که نه کفران مى کند و نه مبدأ شرور است».
کفر در این جا به معناى کفر اعتقادى نیست، چون شرّ به آن عطف شده است. و همان گونه که شرّ، مربوط به اعمال است، کفر هم کفر عملى است. بنابراین