خداوند متعال از دو طریق حق را بیان کرده است: یکى از طریق عقل و اندیشه، که هرچند شعاع آن محدود و گستره آن کم است، امّا قابل اعتماد مى باشد. دیگر، از طریق وحى، که این مأموریّت را 124 هزار نفر(1) از پیامبران الهى انجام داده اند.
موانع رسیدن به حق
بسیارى حق را دیدند و نپذیرفتند؛ چون موانعى وجود دارد که مانع رسیدن به حق مى شود. این موانع گاه سبب مى شود پرده و حجابى بر روى عقل انسان بیفتد و نتواند حق را ببیند و بدتر، این که گاه آن موانع، باطل را زینت داده و به جاى حق جلوه مى دهد و در نتیجه حق پنهان مى شود.
ما درباره این موانع به طور مشروح در پیام قرآن (ج 1، ص 316 به بعد) بحث کرده ایم که در این جا به برخى از آن ها اشاره مى کنیم:
1. هواى نفس؛ یکى از موانع وصول به حق، هواى نفس است. در آیه شریفه 23 سوره جاثیه به این مانع اشاره شده است. توجّه فرمایید:
«(أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللهُ عَلَى عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَنْ یَهْدِیهِ مِنْ بَعْدِ اللهِ أَفَلاَ تَذَکَّرُونَ)؛ آیا دیدى کسى را که معبود خود را هواى نفس خویش قرار داده و خداوند او را با آگاهى (بر این که شایسته هدایت نیست) گمراه ساخته و بر گوش و قلبش مهر زده و بر چشمش پرده اى قرار داده است؟ با این حال، غیر از خدا چه کسى مى تواند او را هدایت کند؟! آیا متذکّر نمى شوید؟!».
یکى از زشت ترین اعمال، قتل نفس و از آن زشت تر، کشتن انسان بى دفاع واز آن بدتر، کشتن فرزند است. عرب جاهلى به قدرى آلوده هواى نفس شده بود که فرزند بى دفاعش را زنده به گور مى کرد و به آن افتخار مى نمود. چراکه هواى نفس، زشتى را براى انسان تزئین مى کند و زیبا جلوه مى دهد.