اولواالالباب کیانند؟
در شانزده آیه از آیات قرآن مجید واژه اولوا الباب ذکر شده است. با این تفاوت که در بعضى از آن ها اولوا الباب، مدح و ستایش شده اند و در برخى بدون مدح و ستایش ذکر شده است؛ مانند آیه قصاص: (وَلَکُمْ فِی الْقِصَاصِ حَیَاةٌ یَا أُوْلِی الاْلْبَابِ).(1)
«الباب» جمع «لب» به معناى مغز است، ولى این واژه درباره انسان به معناى عقل است، نه مغزى که در جمجمه وجود دارد و ابزارى براى عقل است.
مرحوم طبرسى مى گوید: «و از آن جا که عقل انسان، نفیس ترین جزء وجودى انسان است تعبیر به لب شده است».(2)
پس از تقدیم این مقدّمه کوتاه، به تفسیر اجمالى آیات هشت گانه مى پردازیم:
آیه اوّل: حکمت
در اوّلین آیه (269 سوره بقره) خداوند به بهترین وجه، صاحبان خرد را ستایش کرده است. در این آیه چند نکته وجود دارد:
1. معناى حکمت
احتمالات متعدّدى درباره تفسیر حکمت داده شده است؛ ازجمله: معرفة الله، قرآن مجید، هرگونه علم نافع و سودمند.(3) بنابراین، به اولوا البابى که مخاطب این آیه هستند حکمت داده مى شود؛ چه علم و حکمت اکتسابى باشد (یعنى به آن ها استعداد کافى براى فراگیرى علم و حکمت داده مى شود) و چه علم و حکمتى که جنبه اعطایى و موهبتى داشته باشد، که هر دو مربوط به اولوا الباب است.