نشانه هاى عاقل
طبق این روایت، عاقل سه نشانه دارد:
1. براى هر سؤالى پاسخى آماده دارد. یعنى در مسائل گوناگون مطالعه کرده ودرباره امور مختلف تفکّر و اندیشه نموده، در نتیجه همواره آماده پاسخ دادن به سؤالات مختلف است.
2. نشانه دوم این است که حرف آخر را مى زند. هنگامى که گروهى درباره مسئله اى مطالعه و بحث مى کنند و به نتیجه اى نمى رسند و متحیّر و سرگردانند، شخص عاقل به کمک آن ها آمده، حرف آخر را مى زند و همه را از حیرت وسرگردانى خارج مى کند.
3. در مقام مشورت، آنچه به صلاح مشورت کننده است به او ارائه مى کند وبهترین راه را به وى نشان مى دهد.
خلاصه این که عاقل، قادر بر پاسخ دادن به سؤالات است و مردم را از حیرت خارج مى کند و به هنگام مشورت، انتخاب درستى خواهد داشت.
کسى که داراى این سه ویژگى باشد، عاقل است. امّا امکان ندارد کسى بدون این که مطالعه اى داشته باشد و در آیات قرآن، روایات معصومان (علیهم السلام)، سرگذشت پیشینیان و مسائل مختلفى که اطرافش مى گذرد اندیشه و تفکّر کند، واجد صفات سه گانه مذکور شود.
عقل نظرى و عملى
فلاسفه براى عقل دو شاخه قائل شده اند: عقل نظرى و عقل عملى.
عقل نظرى این است که شخص در مسائل فکرى و عقیدتى داراى هوش کافى باشد.
و عقل عملى این است که اهل تدبیر باشد. هنگامى که مشکل و معضلى براى خودش یا بستگانش پیش آمد، مدبّرانه وارد عمل شود و به نحو احسن مشکل را