2. فضول الکلام
گاه مسائل حکمت آمیزى به فکر انسان مى رسد، و لذا گفته اند: «هر سرى را عقلى است» (وَلِکُلِّ رَأْسٍ وَجْهٌ وَلِکُلِّ آدَمِىٍّ مِنْ رُؤُوسِ الْعَقْلِ)(1) بدین سبب باید از همه فکرها استفاده کرد. گاه یک شخص سخنان حکمت آمیزى مى گوید که یک عالِم با مطالعه گسترده اش به آن نرسیده است. حال اگر بر چنین عقل و فکرى فضول الکلام (سخنان اضافه بى حساب و کتاب) حاکم شود، عقل را نابود کرده، و دیگر اثرى از سخنان حکمت آمیز نخواهد بود.
انسان هاى پرحرف معمولا زیاد مرتکب غیبت، دروغ، تهمت، شایعه پراکنى و دیگر گناهان زبانى مى شوند. نتیجه این که فضول الکلام، نابودکننده سخنان حکمت آمیز است.
3. شهوات نفسانى
امور عبرت‌آموز در عالم فراوان است، اما برخى ساده از كنار آن‌ها عبور مى‌كنند. ايوان مدائن را بسيارى ديده و ساده از كنار آن گذشته‌اند؛ امّا يك شاعر حكيم با نظر عبرت و دقّت به آن نگريسته و قصيده‌اى جاودانه درباره آن سروده است.(2) خيلى‌ها به تماشاى تخت جمشيد رفته و عبرت نگرفته‌اند، امّا دانشمند معروف شيرازى، آقاى شيخ على ابيوردى(3) اشعار بلندى ـ كه استقبال از اشعار