صفحه ١٣٦

موانع از بین نرود، رشد و نمو حاصل نمى شود. تا باغبان، باغ را از علف هاى هرزه پاک نکند و سنگ هاى مانع رشد را بر ندارد و دیگر موانع نمو درختان ومحصولات باغ را برطرف نسازد، رشد و نمو حاصل نمى شود. آدمى هم تا زمانى که موانع رشد روح و رذایل اخلاقى را از وجودش پاک سازى نکند، روح و روانش رشد و نمو نخواهد کرد. بنابراین، پاکسازى، مقدّمه نموّ است.

آفت اوّل: هواى نفس
امام کاظم (علیه السلام) اوّلین آفت رشد اعمال را هواى نفس معرّفى مى کند. هواى نفس، فکر و ذهن انسان را به خود مشغول مى کند و از یاد خدا بازمى دارد. گاه انسان آن قدر مشغول کارهاى روزمرّه خود مى شود که خدا را فراموش مى کند!
کسانى هستند که از اوّل صبح به سراغ کار مى روند و تا انتهاى روز و اوایل شب و گاه تا اواخر شب مشغول کارند و هنگامى که به خانه بازمى گردند بخشى از کارهاى عقب افتاده را با خود مى آورند تا در خانه انجام دهند! چنین انسان هایى که تمام وقت مشغول کارهاى روزمرّه خویشند، چگونه مى توانند اعمال خود را پاک سازى کرده و رشد دهند؟
متأسفانه عوامل بازدارنده از یاد خدا در عصر و زمان ما وسیع تر از گذشته شده که به عنوان نمونه مى توان به رسانه هاى جمعى اشاره کرد. این رسانه ها ساعت ها وقت انسان را مى گیرند و برخى از مردم ممکن است نیمى از وقت روزانه خود را صرف آن کنند. اکنون موبایل ها نیز به این عوامل اضافه شده ومبدأ مفاسد تازه اى گشته است. با این ابزار و وسیله، از همه جا عکسبردارى کرده و به همه جا ارسال مى کنند؛ حتّى بچه هاى دبستانى هم به تدریج آلوده آن شده و آن را وسیله چشم و هم چشمى قرار داده اند. با این همه سرگرمى هاى مضر در عصر وزمان ما، که بشر را از هرسو محاصره کرده، چگونه مى توان به فکر عبادت وپرستش خدا و تهذیب اخلاق و رشد اعمال بود؟