فراز یازدهم: فهم و عقل
امام کاظم (علیه السلام) در یازدهمین فراز حدیث، خطاب به هشام مى فرماید:
«(یَا هِشَامُ! إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى یَقُولُ فِی کِتَابِهِ: (إِنَّ فِى ذَلِکَ لَذِکْرَى لِمَنْ کَانَ لَهُ قَلْبٌ)(1) یَعْنِی عَقْلٌ وَقَالَ: (وَلَقَدْ آتَیْنَا لُقْمَانَ الْحِکْمَةَ)(2) قَالَ: الْفَهْمَ وَالْعَقْلَ؛ اى هشام! خداوند متعال در کتابش (قرآن مجید) مى فرماید: «در این تذکّرى است براى آن کس که قلب دارد». و منظور از قلب در این آیه عقل است. و (در جاى دیگر) فرمود: «وما به لقمان حکمت دادیم». و منظور از حکمت (در این آیه شریفه) فهم وعقل است».
در این فراز از حدیث، امام (علیه السلام) به دو آیه از قرآن که به عقل و عقلانیّت پرداخته، اشاره کرده و توجّه هشام را به آن ها جلب نموده است.
آیه اوّل: سرگذشت پیشینیان، مایه عبرت
آیه شریفه 37 سوره ق که پس از آیات مربوط به سرگذشت پشینیان قرار گرفته، سرگذشت گذشتگان را براى کسانى که «قلب» دارند مایه تذکّر و اندرز مى داند.