صفحه ٩٤

کاظم (علیه السلام) به آن استناد کرده است. مى فرماید:
«(کِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْکَ مُبَارَکٌ لِیَدَّبَّرُوا آیَاتِهِ وَلِیَتَذَکَّرَ أُوْلُوا الاْلْبَابِ)؛ این کتابى است پربرکت که بر تو نازل کرده ایم تا در آیات آن تدبّر کنند و خردمندان متذکّر شوند».
واژه «مبارک» در لغت عرب معناى متفاوتى دارد. در فارسى، این واژه در جایى به کار مى رود که شادى و خوشحالى و نشاطى وجود دارد؛ ولى در لغت عرب، به نعمتى گفته مى شود که مستمر و پایدار باشد. «بَرَک» در لغت عرب، به شترى گفته مى شود که سینه اش را روى زمین مى گذارد و استقرار و ثبات پیدا مى کند، مبارک هم نعمت پایدار و ثابت و مستمر است. بنابراین، قرآن مجید نعمتى است مستمر و جاویدان که مردم در تمامى قرون و اعصار مى توانند از آن بهره بگیرند.
البتّه استفاده از قرآن، به قرائت و تلاوت و حفظ آن خلاصه نمى شود، چون هدف اصلى، اندیشه و فهم و عمل به قرآن است.
به عبارت دیگر، قرآن مجید نسخه هدایت است و نسخه هدایت، تنها براى خواندن، نوشته نمى شود (هرچند تلاوت قرآن ثواب بسیار دارد) بلکه خواندن باید مقدّمه عمل باشد و عمل، مایه سعادت است.
درضمن، جمله پایانى آیه شریفه بر این مطلب دلالت دارد که چون قرآن با عقل هماهنگ است باعث تذکّر صاحبان خرد مى شود. و لذا ما معتقدیم هر آنچه عقل حکم کند شرع نیز به آن حکم مى کند و به آنچه شرع حکم مى کند عقل نیز حکم خواهد کرد (کلّما حکم به الشرع حکم به العقل وکلّما حکم به العقل حکم به الشرع)(1) بنابراین، عقل و شرع در راستاى یکدیگرند. همان گونه که نورافکن
وخورشید چنین هستند، با این تفاوت که محدوده عقل و نورافکن، محدودتر ومحدوده خورشید و شرع، گسترده تر است.