گناهان زیادى از دروغ سرچشمه مى گیرد؛ از جمله:
1. تقلّب؛ زیرا انسان متقلّب، تا دروغ نگوید موفق به تقلّب نمى شود.
2. خیانت؛ ابزار و وسیله خیانت، دروغ است. خائن، به دروغ، خود را امین جلوه مى دهد تا موفّق به خیانت شود.
3. کم فروشى؛ کاسبى که جنس 45 کیلویى را به عنوان جنس 50 کیلویى مى فروشد، به مشترى دروغ گفته است.
4. تدلیس؛ تدلیس نیز از ثمرات دروغ است. کسى که اصلا سواد ندارد وخودش را مهندس و دکتر جا مى زند، انسان دروغگویى است. بنابراین، تدلیس بدون دروغ، ممکن نیست.
5. شهادت بر باطل؛ کسى که مطلبى را ندیده ولى به آن گواهى مى دهد، دروغ گفته است.
6. قضاوت برخلاف حق؛ قاضى اى که به ناحق قضاوت مى کند، قضاوتش مصداق دروغ است.
7. کلاهبردارى؛ کلاهبردار، اموال مردم را مى گیرد و به آن ها وعده هاى دروغ مى دهد تا بتواند کلاهبردارى کند.
8. ایجاد اختلاف؛ کسى که مى خواهد (مثلا) بین شیعه و سنّى اختلاف بیندازد از دروغ استفاده مى کند، مطالب کذبى از شیعه براى سنّى و مطالب خلاف واقع از سنّى براى شیعه نقل مى کند تا به هدفش برسد.
9. تملّق و چاپلوسى؛ شخص مخاطب داراى برخى صفات شایسته نیست؛ امّا متملّق و چاپلوس، براى این که بتواند از او بهره بردارى کند، او را به دروغ، واجد آن صفات مى شمرد.
10. گمراه ساختن از راه حق؛ ابزار تمام بدعت گذاران و مدّعیان دروغین نبوّت وامامت و همه کسانى که انسان ها را منحرف مى کنند، دروغ است.
خلاصه این که ابزار بسیارى از گناهان ـ که به ده مورد آن اشاره شد ـ دروغ است.