صفحه ٢٣٢

و سپاسگزارى. از اينجاست كه مى بينيم گاهى به دنبال سفارش به خوردن از طيّبات مى فرمايد: «واشكروالله»(1) و يا مى فرمايد: «لعلكم تشكرون»(2)
از اين آيات به خوبى به دست مى آيد كه هدف خداوند از آفرينش اينگونه نعمتها كه انسان از آنها تغذيه مى كند، علاوه بر تأمين نياز مادّى و تغذيه انسان و موجودات نيازمند، اين است كه مردم ولى نعمت خود، خدا را شكر و سپاس گويند كه شكر و سپاس، خود يكى از اقسام عبادت و وسيله اى براى تكامل انسان خواهد بود.
خداوند همه نعمتها را در اختيار انسان قرار داده تا با استفاده از آنها در نهايت به كمال معنوى و ابدى خود برسد و يكى از راههاى وصول انسان به كمالات معنوى، شكر منعم و سپاسگزارى اوست و انگيزه شكرگزارى به هنگامى در انسان پيدا مى شود كه از نعمتهاى خداوند بهره اى برده باشد و نيازى از نيازهاى او را تأمين كرده باشد. وقتى در گرماى تابستان يك جرعه آب خنك و گوارا مى آشامد و گوارايى و پاكيزگى لذّت آن را از اعماق جان و روان خود احساس مى كند، ارزش اين نعمت خدادادى را درك خواهد كرد و در اين هنگام است كه به ياد خدا مى افتد و شكر او به جا مى آورد و اين عمل شكرگزارى نيز به نوبه خود، انسان را تعالى مى بخشد و كمال معنوى برايش ايجاد مى كند.
بنابراين، از اين آيات مى توان فهميد كه استفاده از مأكولات و مشروبات نيز مثل استفاده از ساير نعمتهاى خداوند اگر به انگيزه شكر باشد علاوه بر ارزش مادّى آن، در تأمين نيازهاى جسمى انسان، داراى ارزش مثبت اخلاقى و معنوى نيز خواهد بود و كمال معنوى انسان را به همراه خواهد آورد.

روايات در زيان پرخورى
در روايات معصومين نيز، مطالب فراوانى در اين زمينه داريم كه در كتب حديث