صفحه ٣٠٩

واسطه آن است، مطلوب خواهد بود و برعكس، اگر مال را براى مصارف نادرست بخواهد، تحصيل آن هم ارزش منفى پيدا مى كند.

مال و فرزند در قرآن
در قرآن، با تعابير مختلفى از مال ياد مى شود:
الف: در برخى آيات مال و فرزند را به عنوان زينت معرفى كرده است از جمله در يك مورد مى گويد:
«زُيِّنَ لِلْنّاسِ حُبُّ الشَّهَواتِ مِنَ النِّساءِ وَالْبَنينَ وَالْقَناطيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالاَْنْعامِ وَالْحَرْثِ ذلِكَ مَتاعُ الحَيواةِ الدُّنْيا.»(1)
[دوستى خواسته هائى چون زن و فرزندان و مقادير زياد طلا و نقره و اسبها و چارپايان و كشت و زرع براى مردم زينت داده شده اينها نعمتهاى زندگى دنيا هستند].
آنچه در اين آيه نام برده شده مثل: «القناطير المقنطرة من الذّهب والفضّة» و «الخيل المسوّمة» و «الانعام والحرث»، همگى از مصاديق مالند و همه در نظر انسان، زينت داده شده، انسان را به سوى خود جذب مى كنند؛ براى آن كه از آنها بهره مند گردد.
آرى اينها زينت زندگى دنيااند و ارزش مثبت يا منفى آنها، به نيّت انسان و انگيزه فراهم آوردن آنها بستگى دارد. اگر او حيات دنيا را براى عبادت انجام وظيفه و در نهايت براى تكامل خودش مى خواهد، اينگونه زندگى و متعلّقات آن ارزش مثبت اخلاقى دارد. برعكس، اگر زندگى دنيا و متعلّقات آن را هدف قرار دهد و آنچنان سرگرم آن شود كه وى را از اهداف بالاترى كه مى بايست به آن برسد، باز دارد، از جهت اخلاقى داراى ارزش منفى است. دل بستن به زندگى دنيا و زينت هاى آن، در اخلاق اسلامى، نه تنها مذموم، بلكه ريشه هر خطا و انحرافى شمرده شده است.
در آيه ديگرى مى گويد: