صفحه ٣٢٧

عواطف و احساسات

مفهوم عاطفه
گفتيم يكى از ابعاد انسان، بُعد لذّت و سعادت است، انسان فطرتاً، طالب لذّت است و لذّت خويش را از مجارى مختلفى دنبال مى كند: يكى از مجارى لذّت انسان، غرايز بود كه مورد بررسى قرار گرفت.
عواطف، دوّمين نوع از انواع مجارى لذّت انسانى است. آنچه كه از عاطفه، مورد نظر ماست، ممكن است با اصطلاح روانشناسى آن، انطباق كامل نداشته باشد. عاطفه از نظر ما، انجذابى است نفسانى كه يك انسان، نسبت به انسانى ديگر، در خود احساس مى كند و مى توان آن را به رابطه بين آهن و آهن ربا تشبيه نمود. انسان در چنين حالتى احساس مى كند كه به طرف انسان ديگرى كه مورد عاطفه اوست كشيده مى شود.
واژه عطف، در فرهنگ عرب كه ريشه كلمه عاطفه مورد بحث ماست، نيز در مفهوم توجّه و ميل چيزى به چيز ديگر به كار رفته، با اين تفاوت كه در مفهوم اصطلاحى «عاطفه» مورد نظر ما، عطف و توجّه مطلق نيست؛ بلكه، محدود به مواردى است كه طرف توجّه انسان، يك انسان باشد نه چيز ديگر.

عواطف طبيعى و عواطف ثانوى
عواطف انسانى، ريشه هاى مختلفى دارند و به صورتهاى گوناگون ظهور پيدا